Abstract:
عدالت ترمیمی مفهومی است که در حدود چند دهه اخیر مورد توجه جرمشناسان و حقوقدانان قرار گرفته است و امروزه شاهد تبلور روزافزون جلوههای این تفکر در حقوق کشورهای مختلف از جمله ایران میباشیم. لکن در خصوص چگونگی اعمال عدالت ترمیمی و همچنین روشهای اعمال این نوع تفکر، اختلاف نظر وجود دارد. از جمله این موارد اختلافی، این است که آیا عدالت ترمیمی نقشی در پیشگیری از وقوع جرم دارد یا خیر. بررسیها نشان میدهد که هدف اصلی عدالت ترمیمی پیشگیری از وقوع جرم نمیباشد ولی به طور غیرمستقیم نقشی مهم در پیشگیری ثانویه (پیشگیری از تکرار جرم) دارد.
Machine summary:
4- از لحاظ علمی هم یکی از ایراداتی که در این خصوص به عدالت کیفری سنتی وارد میشود این است که بزهکار و فرد مجرم را حاصل و نتیجه عملکرد و ساختار و رفتار کارگزاران عدالت کیفری میدانند و معتقدند که در عدالت کیفری کلاسیک خود جامعه با جرم انگاریهای جدید که بیشتر شامل تنوع و تکثر نحوه زندگی افراد متفاوت زیستن افراد نسبت به یکدیگر و حکومتگران میشود، قلمرو مداخله نظام کیفری را توسعه میدهد و یا اینکه در خصوص مجازات سالب آزادی یا همان حبس، علاوه بر اینکه آن را از عوامل اصلاح کننده بزهکار نمیدانند، آن را زمینه ساز تکرار جرم از طریق فرهنگ پذیری از محیط زندان تلقی میکنند.
اما طرفداران عدالت ترمیمی برای اینکه بتواند همه جنبه های عدالت کیفری کلاسیک را متحول کند و یا جانشین آن شود، به نظریه پردازی جامعی درباره مفهوم ترمیم دست زدند، بدین گونه که علاوه بر توجه به حقوق و منافع بزهدیده، سرنوشت اجتماعی- خانوادگی بزهکار و وضعیت جامعه محلی به عنوان بزه دیده ثانویه و حتی مصالح کل جامعه در جرایم شدید نیز، در کلیه مراحل رسیدگی و در هنگام تعیین مجازات مورد توجه قرار گرفت.
( نجفی ابرندآبادی،تقریرات درسی جرمشناسی،ص 1684-1683) پس با این اوصاف میتوان عدالت ترمیمی در مفهوم موسع و امروزی را این گون بیان کرد که، جرم را قبل از اینکه نقض مقررات و قانون موجود تلقی کند، آن را لطمهای به اشخاص و روابط بین آنها تعریف میکند که آثار نامطلوب و خسارات مادی و معنوی، روانی و عاطفی آن، نه فقط بزهدیده را بلکه جامعه محلی و حتی خود بزهکار و در صورتی که جرم از نوع شدید باشد، کل جامعه رامتضرر مینماید.