Abstract:
کار یکی از مقولههای اساسی در فرهنگ جامعه انسانی است. کار از نظر لغوی به معنای فعل و عمل و کردار انسان است. در اصطلاح- کار- هر فعالیتی است که باعث می شود تغییر در ارزش کالا یا ارائه خدمتی به وجود آید و جهت آن رسیدن به هدفی است. با نگاهی به سیره معصومین علیهم السلام در می یابیم که تلاش و پرداختن به فعالیت های اقتصادی از برجسته ترین ویژگی های آن بزرگواران است. معصومین علیهم السلام نه تنها مردم را به کار و فعالیت دعوت می کردند، بلکه اسوههای عملی کار و تلاش بودند.
بیکاری و تنبلی در دین اسلام امری نکوهیده است. بیکاری نه تنها ضربه اقتصادی به فرد و جامعه میزند، بلکه ضرر و خطر بزرگتر آن، آسیب های روحی و روانی است. یکی از ملاکها و معیارهای اسلامی پیرامون کار و شغل، داشتن آگاهی و شناخت لازم از کار است. در اسلام نه تنها کار و تلاش جایگاه بلندی دارد، بلکه تلاش برای کارآفرینی نیز عمل نیک و پسندیده ای است. در دین مبین اسلام فواید فراوانی برای کار برشمرده شده که برخی از آنها عبارتند از: احساس لذت، عزت نفس و کرامت نفس، تمرکز قوه خیال، تندرستی و کسب نورانیت و رضوان الهی. از دیدگاه اسلام در کار و فعالیت باید جانب اعتدال را رعایت کرد و دچار افراط و تفریط نشد. از دیدگاه این دین الهی، وجدان کاری یکی از مسایل مهم در انجام کار است، یک شخص عامل بدون تعهد، یک عامل خوب نیست. هر کدام از زن و مرد می توانند کار کنند و حاصل دسترنج آنها متعلق به خود آنهاست؛ البته زنان باید از اختلاط با مردان بپرهیزند.
دین اسلام برای کار و کارگری مقام و جایگاه بالایی قائل بودند. یکی از مسایل مورد توجه اسلام، رعایت حق کارگر است. تامین اجتماعی کارگران نیز مورد توجه بزرگان دین اسلام است. از دیدگاه اسلام کسی که در جامعه تلاش و کوشش می کند، باید آینده اش تامین باشد و با از کار افتادگی نباید از معیشت خود ساقط شود. در نگاه اسلامی هر درآمدی حلال نیست بلکه در آمدی حلال است که به حقوق الهی و انسانی ضربه نزند. در این مقاله تلاش شد تبیینی از مسایل مورد اشاره انجام شود.
Job is one of the fundamental aspects of culture of human society. Literally, job means action, work and the human deed. Terminologically, job is any activity that causes changes in the value of the goods or services and its purpose is to achieve a certain goal. Looking at the lives of the Infallible Imams (Peace Be Upon Them) we find that effort and doing economic activity are among their most prominent characteristics. The Infallible Imams (PBUT), not only, invite people to work and activity but they were also practical examples of work and activity. One of the Islamic criteria and standards on labor and jobs is to have necessary knowledge and understanding of the job. In Islam, not only work and effort enjoy a high position but also making effort for entrepreneurial is good and desirable. From the perspective of Islam one should observe the middle course in job and activity and should not involve in the extremes. Keeping this issue in view, both men and women can do job and their earning will belong to them; however, the women should avoid mixing with the men. Islam believes in great importance and position for the work and the workers. One of the issues concerned by Islam is to respect the rights of workers. Social security of the workers, as well, is also concerned by the elders of Islam. From the perspective of Islam, the future of a person who works and makes efforts in the society should be secured and he should not be deprived of his livelihoods due to disability. In Islamic point of view, all earnings are not lawful rather only those earnings are lawful which do not ruin the rights of Allah and human beings. In this article, we have tried to explain the above mentioned issues.
Machine summary:
خداوند متعال در آیات مختلف به انسانها یادآوری نموده که او منابع و امکانات را برای آنها آفریده و جهان را مسخر انسان قرار داده و آنان را به جستجو در زمین، بهرهمندی از منافع آن، آباد کردن و برطرف ساختن نیازهای معیشتی به وسیله امکانات نهفته در آن تشویق نموده و با بیانهای مختلف، اهمیت آن را گوشزد نموده است: - (وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ آیَتَیْنِ فَمَحَوْنَا آیَةَ اللَّیْلِ وَجَعَلْنَا آیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّکُمْ( [اسراء/ 12]؛ ما شب و روز را دو نشانه (توحید و عظمت خود) قرار دادیم.
آن حضرت در اين باره ميفرمايد: «هر كس از راه حلال، براي استغناي خود و خانوادهاش تلاش كند، مانند كسي است كه در راه خدا جهاد كرده است؛ و هر كس با تلاش و آبرو در پي حلال دنيا باشد، در مرتبه شهدا خواهد بود».
حضرت فرمود: اين سخن را نگویيد، اگر اين جوان براى معاش خود كار مي كند كه در زندگى محتاج دیگران نباشد و از مردم مستغنى گردد، او با اين عمل در راه خدا قدم بر ميدارد، همچنين اگر كار ميكند به نفع والدين ضعيف يا كودكان ناتوان كه زندگى آنان را تأمين كند و از مردم بىنيازشان سازد، باز هم برای خدا مي رود»؛ (به نقل از فلسفی, 1368, ج3, ص.
3) حرفههای کاری هر کاری که باعث کسب روزی حلال شود کاری مفید است، اما در روایات معصومین:، به بعضی از کارها توجه ویژهای شده است که به چند مورد آن اشاره میشود: الف-كشاورزي كشاورزي نقش بيبديلي در حيات انسان دارد.