Abstract:
موضوع مقاله پیش رو پرداختن به نظام اعتقادی و آیینی در میان قشقایی ها با تاکید بر عنصر «اجاق و آتش» است. بررسی نظام اعتقادی و آیینی در میان ایلات ایرانی، به ویژه اجتماعات ایلی قبیله ای متناسب با نوع زیست آنها، از ابزارهای مهم شناخت ارزش ها، باورها، ذهنیت، هویت، نقش ها و موقعیت های اجتماعی آنهاست که به وضوح در ارتباطی معنادار و پیوسته باکلیت هویت ایرانی قرار دارند. بسیاری از این اعتقادات و آیین ها، در کنار کارویژه های اجتماعی، کارکردهای سیاسی و هویتی مهمی را ایفا کرده اند. هرچند امروزه بخش زیادی از جمعیت قشقایی، در شهرها ساکن شده اند، اما این جمعیت هنوز با چالش رهایی از سنت و پذیرش مدرنیته مواجه هستند، بنابراین تلاش برای حفظ آداب ورسوم ایلی خود یکی از مولفه های جامعه ی موردنظر برای رهایی از عواقب روحی و ذهنی این چالش است.
The present study aimed to investigate the belief and ritual system among Qashqai people with emphasis on the "Stove and Fire" principle. The idea (hypothesis) considers that the belief and ritual system among clans of Iran, especially conglomeration of clans and tribal communities provide some important tool to recognize their values and beliefs, mentality, identity, roles, and social status, based on their lifestyle. There is a meaningful and continuous relationship between the Qashqai people and the totality of Iranian identity. Many of these beliefs and rituals have played an essential role in social functions as well as identical and political functions. Therefore, the current study seeks to answer this question that what are the socio-political functions of the "Stove and Fire" principle, as a belief and semantic system, among Qashqai nomads.
Machine summary:
برخی از پژوهشگران و نویسندگان داخلی و خارجی که به مسألهی ایلات و عشایر در ایران پرداختهاند، ایلات را بهمثابه ساختهایی ثابت دیدهاند و وقتی صحبت از ایل و عشایر میشود چنین استنباط میکنند که آنها بدوی و خارج از مدنیت بودند؛ اما واقعیت این است که ایلات و عشایر دارای سازمانهای سیاسی و اجتماعی خاص خود بودند که میتوانستند در سطح محلی و ملی مشارکت کنند و گهگاه نیز با نیروهای بینالمللی پیوند بخوردند.
قبیله جامعهای بدوی است که سازمانی بیولوژیک دارد که طبیعت این ویژگی را به آن داده است (احمدی، 1396: 39)؛ اما واقعیت این است که ایلات و عشایر ایران ازجمله قشقاییها در کنار سلسلهمراتب سازمانی، سیاسی و اجتماعی خاص خود دارای نظام آیینی و اعتقادی خاصی نیز بودند که در بیشتر موارد سبب هویت بخشی به آنان میشود.
ایده (فرضیه) ایدهی (فرضیه) مقاله پیشرو این است که احترام و اهمیت به اجاق و آتش یکی از آیینهای اعتقادی مشترک میان اقوام ایرانی است که ریشه در سالها همزیستی آنها در کنار یکدیگر دارد و در میان قشقاییها دارای کارویژههای سیاسی و اجتماعی خاصی (ازجمله، نماد قدسی و داوری، همبستگی و وحدت ایل، تفکیک جنسیتی بین زن و مرد، مشروعیت بخشی به سلطه طبقه فرادست) است و شناخت این کارویژهها سبب آگاهی بیشتر از ارزشها و باورها، ذهنیت، نقشها و موقعیتهای اجتماعی این جامعه انسانی (قشقایی) میشود.