Abstract:
احیا و بازیابی متون خطّی و آثار گذشتگان در علوم مختلف اسلامی، از مهم ترین راه های شناسایی و شناساندن فرهنگ و تمدّن هر جامعه به شمار می رود. تصحیح و تحقیق این آثار، سبب می شود تا گنجینه ای از علوم، احیا شده و در دسترس قرار گیرد؛ چهبسا علوم نابی که در این خزائن خطّی موجود باشد. نوشتار پیش رو، تهیّه و تصویب واحد درسی مستقلّی با عنوان «تصحیح و تحقیق نسخه های خطّی و متون کهن» را در رشتۀ علوم قرآن و حدیث و مشابهات آن پیشنهاد میکند. سرفصل های این درس نیز با عنایت به مقدّماتی در آموزش قواعد و فنون نسخه شناسی، شیوه های تصحیح، مقدّمه نویسی، نقد و ترجمه آثار خطّی، به نگارش درآمده است. بهره این درس، آشنایی با سیر، تطوّر و تاریخ علوم اسلامی و شیوه های تصحیح و تحقیق متون خطّی بوده و نتیجه آن، کوشش و اهتمام دانشپژوهان جهت احیا و انتشار شایسته آثار خطّی و متون کهن است. این درس میتواند فرصتی برای پژوهش های علمی و نگارش در حوزههای کمترتوجّهشده باشد.
Machine summary:
ضرورت تصویب درس «تحقیق و تصحیح نسخههای خطّی قرآنی و حدیثی» فرزین حبیبزاده چکیده احیا و بازیابی متون خطّی و آثار گذشتگان در علوم مختلف اسلامی، از مهمترین راههای شناسایی و شناساندن فرهنگ و تمدّن هر جامعه به شمار میرود.
بهره این درس، آشنایی با سیر، تطوّر و تاریخ علوم اسلامی و شیوههای تصحیح و تحقیق متون خطّی بوده و نتیجه آن، کوشش و اهتمام دانشپژوهان جهت احیا و انتشار شایسته آثار خطّی و متون کهن است.
الف) پیشینه و اهمّیت تحقیق نسخههای خطّی قرآنی و حدیثی از دیرباز، دانشمندان و استادانِ چندی در رشتههای گوناگون مطالعات اسلامی به ویژه حوزه قرآن و حدیث، با تخّصص در نسخ خطّی و متون کهن فارسی و عربی به تصحیح و احیای این آثار اهتمام ورزیدهاند.
تهیّه و تصویب واحد درسی «تحقیق و تصحیح نسخ خطّی» ضمن آنکه دانشجویان و پژوهشگران رشتههای مرتبط با علوم قرآن و حدیث را نسبت به منابع نگاشتهشده در طول تاریخ علوم اسلامی آشنا ساخته و موجب گسترش دامنه مطالعات و منابع این رشتهها میشود، راه را برای تحقیق و نشر این نسخهها باز کرده و گنجینههایی از متون گرانسنگ علوم و معارف اسلامی را که سالها از دسترس به دور مانده بود، احیا مینماید و در قالب پایاننامه و مقاله به دست مخاطب میرساند.
افزون بر این آثار که جزو منابع این زمینه تحقیقی به شمار میروند، لازم است اصول و ضوابط تصحیح متون خطّی، متناسب با رشتههای مختلف علوم انسانی و اسلامی، تدوین و در قالب منبع همان درس، تدریس شود؛ چراکه شیوه کار در هر یک از حوزههای دانش، تفاوتهایی با حوزه دیگر دارد.