Abstract:
سیل میتواند تأثیر مخربی بر حوضههای آبخیز و زندگی انسان داشته باشد، بنابراین برای مدیریت سیل نیاز به آگاهی از وضعیت مناطق سیلگیر میباشد. این تحقیق جهت ارزیابی حساسیت به سیل حوضه آبخیز تالار با وسعت 2067 کیلومتر مربع انجام شده است. بدین منظور از فراسنجهای طبقات ارتفاعی، شیب زمین، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، قدرت رود، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه، گروه هیدرولوژیکی خاک، حداکثر عمق خاک و کاربری اراضی استفاده شد. نقشههای رقومی کلیه فراسنجها با استفاده از نرمافزارهای مربوطه تهیه شدند و در نهایت به فرمت رستری تبدیل شدند. در گام بعدی با توجه به سیلابهای قبلی رخ داده در منطقه مطالعاتی موقعیت جغرافیایی 135 نقطه سیلگیر در منطقه تعیین شد. این مجموعه نقاط بهصورت تصادفی به گروههایی متشکل از 93 نقطه برای واسنجی و 42 نقطه برای اعتبارسنجی تقسیم شدند. سپس با تجزیه و تحلیلهای مقایسهای بین موقعیت رخداد سیلابهای قبلی و فراسنجهای محیطی مؤثر بر وقوع سیلابها، وزن تأثیر هر کلاس از فراسنجها بهدست آمد. در نهایت نقشه احتمال سیل منطقه مورد مطالعه توسط روش نسبت فراوانی تهیه شد. بر اساس نقشه استعداد سیلگیری، حساسیت به سیل حوضه آبخیز تالار بهصورت 5 کلاس با حساسیت خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم نشان داده شد. نتایج نشان داد روش نسبت فرآوانی با دقت 80 درصد از قابلیت بالایی در شناسایی مناطق حساس به وقوع سیل در حوزه آبخیز تالار برخوردار میباشد.
Flood can be having devastating effects on watersheds and human life, so, recognize of flood prone areas have a high influences on flood management. The aim of this study is to assessment of flood susceptibility at Talar watershed with an area of 2067 square kilometers. For this purpose some flood conditioning factor such as elevation, land slope, curvature, topographic wetness index, stream power index, average rainfall, distance to the river, hydrologic group of soil, maximum depth of soil, and land-use have been used. Flood conditioning factor have been prepared using related software and then converted to raster format. In the next step the 135 flood location in the study area were determined. These flood location were divided into two groups consisting of 93 locations for calibration and 42 locations, for validation. Then with comparatively analysis between previous floods coordinates and impressive environmental parameters on flood occurrence the probability of flooding for each class of each parameter was calculated. Faunally was obtained the flood risk map of the study area. Based on the flood risk map, the territory was divided to 5 class sensitivity, very high, high, medium, low and very little. The results have been showed that the frequency ratio method with 80% accuracy have high performance in determination of flood prone areas in Talar watershed.
Machine summary:
پرادهان ١٠ (٢٠٠٩) نقشه سیل خیزی و 1- Smith and Petley 2- Ayu Iran Islamic Report of disaster and risk profile -٣ 4- Opolot 5- Kron 6- Bronstert 7- Christensen 8- Roughani 9- Analytic Network Process 10- Pradhan محدوده های خطر سیل را با استفاده از داده های شیب ، توپوگرافی، شبکه زهکشی، خاک، پوشش زمین ، مقدار بارش ، مقدار تجمع جریان و سیل های تاریخی را به وسیله تصاویر ماهواره ای به صورت لایه های رقومی تهیه کرد.
داده ها و روش پژوهش منطقه مورد مطالعه 1- weights of evidence 2- Radial Base Function-Support vector machine 3- Area Under Curve 4- Knebl 5- Wanders 6- Pallard 7- Probably Frequency Ratio Method 8- Morelli 9- Greenwood حوضه آبخیز تالار با مساحت ٢٠٥٧ کیلومتر مربع و با محیط ٣٦٩ کیلومتر از حوضه های استان مازندران میباشد که از لحاظ مختصات جغرافیایی بین '٥٩ ٥٢٠ تا '٣٩ ٥٣٠ طول شرقی و '٧٨ ٣٥٠ تا '٣١ ٣٦٠ عرض شمالی واقع شده است .
)به تصویرصفحه رجوع شود) شکل ١: نقشه موقعیت حوضه آبخیز تالار انتخاب فراسنج های مؤثر در نقشه استعداد سیل 1 در تحقیق حاضر با توجه به مطالعات انجام شده (رحمتی و همکاران ٢٠١٦، تهرانی و همکاران ٢٠١٤، لی و 2 همکاران ٢٠١٢) نقشه عامل های طبقات ارتفاعی، درصد شیب ، انحنای زمین ، شاخص رطوبت توپوگرافی، قدرت رود، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه ، زمین شناسی و کاربری اراضی به عنوان عامل های مؤثر در وقوع سیل در حوضه آبخیز تالار به منظور تهیه نقشه استعداد سیل تهیه شدند.