Abstract:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی استعاره تربیتی سفر در عرفان اسلامی و نقطه مقابل آن، عرفان اومانیستی انجام گرفته است. بدین جهت، به دو متن عرفانی نماینده عرفان اسلامی و نماینده عرفان اومانیستی مراجعه شد. در مورد اول، «منطقالطیر» اثر عطار نیشابوری و در مورد دوم، «کوه جادو» اثر توماس مان آلمانی، به عنوان نماینده اصلی دو عرفان مذکور انتخاب شدند. در این راستا، جهت دست یافتن به هدف پژوهش، از روش تفسیری، استنتاجی و تطبیقی بهره گرفته شده و یافتههای حاصل از آن، در سه گام اصلی شامل تحلیل استعاره تربیتی سفر در منطقالطیر و کوه جادو (از منظر هفت نگاشت میانحوزهای شامل رهرو یا رهروان سفر، راهبر یا راهبران سفر، مقصد نهایی سفر، مراحل سفر، رهتوشه، مسیریابی و ملزومات سفر، راهبرد سفر و نیز رهاورد سفر)، استنتاج دلالتهای تربیتی (اصول و راهبردهای تربیتی) در دو اثر مذکور و تطبیق و مقایسه دو گام قبلی ارائه شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که استعاره تربیتی سفر بر مبنای عرفان اسلامی و عرفان اومانیستی، دو مسیر جداگانه برای تربیت تعریف می کند که با وجود اشتراکات فراوان میان این دو مسیر، منتهای متفاوتی برای آنها تصور میشود. از جمله اشتراکات میان این دو میتوان به سلوک مرحلهای، آزادی و اختیار متربی و دروننگری و از تمایزات میان این دو میتوان به جایگاه یا خاستگاه شناخت بودن انسان و غایت متفاوت آنها اشاره نمود.
Machine summary:
در اين راستا، جهت دست يافتن به هدف پژوهش ، از روش تفسيري، استنتاجي و تطبيقي بهره گرفته شده و يافته هاي حاصل از آن ، در سه گام اصلي شامل تحليل استعاره تربيتي سفر در منطق الطير و کوه جادو (از منظر هفت نگاشت ميان حوزه اي شامل رهرو يا رهروان سفر، راهبر يا راهبران سفر، مقصد نهايي سفر، مراحل سفر، ره توشه ، مسيريابي و ملزومات سفر، راهبرد سفر و نيز رهاورد سفر)، استنتاج دلالت هاي تربيتي (اصول و راهبردهاي تربيتي) در دو اثر مذکور و تطبيق و مقايسه دو گام قبلي ارائه شد.
نتايج پژوهش حاکي از آن است که استعاره تربيتي سفر بر مبناي عرفان اسلامي و عرفان اومانيستي، دو مسير جداگانه براي تربيت تعريف ميکند که با وجود اشتراکات فراوان ميان اين دو مسير، منتهاي متفاوتي براي آنها تصور ميشود.
تاکنون پژوهش هاي متنوعي با موضوع استعاره هاي تربيتي و تربيت عرفاني مبتني بر عرفان اسلامي انجام شده است (شمشيري، e؛ ريحاني و عبدلله زاده برزو، e؛ غفوري، پيروز، حق جو و هاشمي، e؛ بهره ور، زارعي ومحمدي، ̀ee؛ شمشيري و فريدوني، ̀ee؛ فرخ نيا وحيدري، e؛ صادقيشهپر و صادقيشهپر، e).
رمان کوه جادو اثر توماس مان نيز نمونه اي از رمان هاي تربيتي (آموزشي) است که ِ نويسنده آن ، همچون عطار، اهميت ويژه اي براي سلوک و تحول شخصيت انسان (هفت مرحله سلوک) قائل شده و ماجراهاي قهرمان اصلي اين داستان نيز در قالب سفري نمادين به تصوير کشيده شده است .