Abstract:
معناشناسی آوایی یا فنوسمانتیک یکی از حوزه های مطالعاتی پایه در زبانشناسی محسوب میشود که تناسب میان متغیرهای فونتیک و سمانتیک را مورد بررسی قرار میدهد. آواها با آهنگ خاصی که به کلمات میدهند نقش مهمی را در انتقال پیام متن ایفاء میکنند از اینرو توجه به تناسب میان آوا و معنا در زمره پژوهشهای نوین علمی بوده و ابزار مناسبی برای مطالعات معناشناسی در قرآن کریم محسوب میشود. این ضرورت تحقیق موجب شده که ارتباط آوایی-معنایی در سوره الانبیاء به شیوه تحلیلی-توصیفی مورد بررسی قرارگرفته و در این بررسی ضمن ملاک قرار دادن سیاقها و بررسی فنوسمانتیک آیات و الفاظ کلیدی در هر سیاق و کشف موضوع اصلی سیاقها و موضوع کانونی سوره، چنین به دست آمده است که موضوع کانونی سوره الانبیاء ربوبیّت و انسان است و موضوع محوری هر سیاق در ارتباطی تنگاتنگ با این موضوع کانونی قرار دارد و این ارتباط غرض سوره را که عبارت است از اصلاح بینش و کنش انسان در رابطه با ربوبیت الله، برآورده میکند. بررسی صفات ذاتی حروف در الفاظ آیات کلیدی هر سیاق، بیانگر آن است که لحن سریع و کوبنده، همچون سور مکی، لحن غالب در سوره الانبیاء است و در بعضی از سیاقها لحن سخن نرم است، زیرا تبیین و تذکر و اصلاح بینش و کنش کفار و مشرکین از سویی لحن کوبنده را میطلبد و از سوی دیگر لازمه تبیین و تأیید بینش و کنش بندگان صالح و نحوه تعامل خداوند با آنان، لحنی نرم میباشد. فنوسمانتیک در سوره الانبیاء حاکی از این است که میان الفاظ و آواها و موضوع و پیام اصلی سوره هماهنگی کامل وجود دارد.
Phono-semantics is one of the basic fields of study in linguistics that examines the relationship between phonetic and semantic variables. With the special melody they give to words, sounds play an important role in conveying the message of a text. Therefore, considering the relationship between sound and meaning is among the new scientific researches and is a suitable tool for semantic studies of the holy Quran. This motive made the researchers examine the phonetic-semantic relationship in Surah al-Anbiya using the analytical-descriptive method. In this study, while considering contexts as a criterion, carrying out a phono-semantic evaluation of the verses and key words in each context and discovering the main themes of the contexts and the central theme of the Surah, it was found that the central theme of Surah al-Anbiya is rububiat and man, the central theme of each context is closely related to this central theme, and this connection fulfills the purpose of the Surah, which is to correct human vision and action with regard to the lordship of God. A close inspection of the inherent attributes of the letters in the words of the key verses of each context indicates that the fast and sharp tone, similar to that of Meccan surahs, is the dominant tone in Surah al-Anbiya, but in some contexts the tone is soft because explanation, reminder and the correction of the vision and action of disbelievers and polytheists require a sharp tone, but explication and confirmation of the vision and action of the righteous servants and God’s way of dealing with them need a soft tone. Phono-semantics in Surah al-Anbiya indicates that there is perfect harmony between the words and sounds and the main theme and message of Surah al-Anbiya.
Machine summary:
اين ضرورت تحقيق موجب شده کـه ارتبـاط آوايـي -معنـايي در سـوره الانبياء به شيوه تحليلي -توصـيفي مـورد بررسـي قرارگرفتـه و در ايـن بررسـي ضـمن مـلاک قـرار دادن سـياقها و بررسـي فنوسمانتيک آيات و الفاظ کليدي در هر سياق و کشف موضوع اصلي سياقها و موضوع کانوني سوره، چنـين بـه دسـت آمـده است که موضوع کانوني سوره الانبياء ربوبيت و انسان است و موضوع محوري هر سياق در ارتباطي تنگاتنگ با ايـن موضـوع کانوني قرار دارد و اين ارتباط غرض سوره را که عبارت است از اصلاح بينش و کنش انسان در رابطه با ربوبيـت الله ، بـرآورده ميکند.
اين پژوهش سعي دارد، به نقش معنـايي آواهـا در آيـات کليدي سياق هاي سوره الانبياء پرداخته و علاوه بر نمايان کردن جنبـه اي از اعجـاز قـرآن ، درصدد پاسخگويي به اين سؤالات ميباشد کـه : آواهـا در توليـد معنـا در سـوره الانبيـاء چگونه عمل ميکنند؟ چگونه دانش فنوسمانتيک به کشف زيبايي هاي دروني سوره الانبيـاء کمک ميکند؟ و چه ارتباطي بين آواها و موضوع کانوني سوره الانبياء برقرار است ؟ روش نگارش اين مقاله توصيفي- تحليلي است که در ابتدا سياق هـاي سـوره الانبيـاء مورد بررسي قرار گرفته و پس از کشف موضوع محوري سوره به تحليل آوايي سياق ها بـا تکيه بر آيات کليدي پرداخته است .
خداونـد سـبحان براي تاکيد بر هدفمندي خلقت ، نفي قاطع شرک ، ارسال رسل ، حقيقت معاد، سنت هاي الهي مبني بر درهم شکستن باطل در اين سياق از همخوان هـاي ، «بـاء»، «قـاف »، «دال»، «تـاء» و «کاف »، بيشتر استفاده فرموده ، زيرا داراي صفت صـلابت و شـدت و کوبنـدگي مـي باشـند (عباس ، ٦٦) آمدن اين حروف به همراه تشـديد زيـاد، ايـن موضـوعات مهـم را در ذهـن مخاطب حک ميکند.