Abstract:
این مقاله نقدی تحلیلی بر کتاب خانهای بر روی آب، پژوهشی جامع در باب صیغه محرمیت و ازدواج موقت در ایران نوشته کامیل احمدی (۱۳۹۷) با رویکرد علمالاجتماعی و با تاکید بر بُعد روششناسی است. نگارندگان، پس از نقد شکلی، کتاب را در دو بخش 1) نقد محتوایی و 2) نقد روشی بررسی کردهاند. بخش اول انتقاداتی را که به لحاظ منطق عمومی دانش به کتاب وارد است احصاء نموده و در بخش دیگر، نویسنده علی رغم استفاده از روش کیفی به عنوان روش بنیادین تلاش کرده است تا فنون روشی کیفی و کمّی را توأماً برای اجرا و نگارش پژوهش خود به کار گیرد، این کتاب از هر دو بعد روشی مذکور نقد شده است. نقد شکلی و محتوایی کتاب نشان میدهد علیرغم برخورداری اثر از ویژگیهای مثبت و قابل توجهی مانند مطالعه یک موضوع چالشی و مبتلابه و همینطور گسترده کردن میدان تحقیق در چند شهر مهم کشور، اما در مجموع، روشمندی و انسجام یک پژوهش علمی رعایت نشده و اشکالات متعدد روششناختی به خصوص در ابعاد کیفی و کمّی سبب میشود نتایج آن چندان قابل اتکا و معتبر تلقی نشوند. از این رو، لزوم انجام پژوهشهای اجتماعی متقن وگسترده با رعایت اصول روششناختی در باب مسئله ازدواجموقت احساس میشود.
This article is an analytical critique of Kamail Ahmadi’s A House on Water; A Comprehensive Research on Engagement Intimacy Contract (Sighe Mahramiat) and Temporary Marriage (2019) from a -social science viewpoint with an emphasis on the methodology. Having organized this critique generally in two dimensions, including formal and content critiques, the authors criticize the content methodologically in two parts: 1) content review; 2) methodological. The first part counts the problem, which finds according to general method logics, and the other part concentrates on criticizing this research using respectively qualitative and quantitative methodological criteria. Form and content evaluation of the book reveals that despite enjoying positive and attention-worthy aspects such as studying a challenging and common subject and spreading the domain of the study to several important cities of the country, the study lacks methodological and coherence of academic research in general and various methodological shortcomings especially in qualitative and quantitative aspects make its results be regarded as authentic and reliable. According to the results, the necessity of extensive studies with observing methodological principles towards temporary marriage issue has been felt.
Machine summary:
نقد شکلی و محتوایی کتاب نشان میدهد که، علیرغم برخورداری اثر از ویژگیهای مثبت و قابلتوجهی مانند مطالعۀ یک موضوع چالشی و مبتلابه و همینطور گستردهکردن میدان تحقیق در چند شهر مهم کشور، درمجموع، روشمندی و انسجام یک پژوهش علمی رعایت نشده است و اشکالات متعدد روششناختی بهخصوص در ابعاد کیفی و کمی سبب میشود تا نتایج آن چندان قابلاتکا و معتبر تلقی کاندیدای دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان مذاهب، قم، ایران (نویسندۀ مسئول)S.
نویسنده در این بخش مبانی نظری جامعهشناسی در مسئلۀ ارتباط جنسی و تشکیل خانواده را براساس دیدگاه جامعهشناسان غربی و داخلی توضیح داده و سپس چهار نیاز عشق، تأیید و توجه اجتماعی، داشتن فرزند، و نیاز اقتصادی را چهار دلیل اصلی انجام ازدواج موقت دانسته و آنها را براساس یافتههای پژوهشی خود تشریح کرده است.
باتوجهبه پژوهش قبلی نویسنده، یعنی ازدواج زودهنگام کودکان که با عنوان طنین سکوت، که از سوی همین ناشر منتشر شد، بهنظر میرسد که اثر و اهمیت پژوهش ازدواج کودکان در ذهن نویسنده بر کار فعلی وی نیز اثر گذاشته است (احمدی 1397: ۲۴)، تاآنجاکه بین صیغۀ محرمیت که ممکن است بهعلت آشنایی برای ازدواج دائم (مثلاً برای تسهیل رفتوآمد افراد نامحرم خانواده با یکدیگر) و ازدواج موقت، بهعنوان رابطهای مدتدار مشروع با هر انگیزهای غیر از آشنایی برای ازدواج دائم، وجه تمایزی قائل نشود و در قسمتهای مختلف کتاب برای اثبات وجود پیآمدهای متعه بارها به تأثیر آن در بروز کودکهمسری اشاره میشود و به پیآمدهای آن روی سایر سنین و اقشار جامعه به غیر از صفحات ۲۰۲ تا ۲۰۶ و صفحات ۲۰۸ تا ۲۱۰ پرداخته نمیشود.