Abstract:
لحن یکی از عناصر داستان و نوع بیان واژه ها و جمله هاست که به فضاسازی داستان کمک میکند و در ذهن مخاطب تاثیر گذاشته، حتّی سبب شناخت و تعیین نوع ادبی یک اثر میشود. این عنصر داستانی با زبان اثر نیز در ارتباط است. همین امر نگارندگان این پژوهش را بر آن داشته تا به بررسی و تبیین لحن داستانهای غنایی شاهنامه بپردازند و به این پرسشها پاسخ دهند که انواع لحن داستانهای غنایی شاهنامه چیست و مهمترین عوامل زبانی موثّر در تعیین لحن این داستانها کدامند؟ این جستار به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانهای انجام شده است و پس از بررسی و تحلیل عنصر لحن در داستان غنایی شاهنامه این نتایج بدست آمده است که لحن داستانهای غنایی شاهنامه حماسی-غنایی است و عناصر زبانی مانند فرایند های واجی، هجاها و تکیه ها، واژگان و ترکیبات و صور خیال نیز بر لحن این داستانها تاثیر بسزایی دارد.
The tone of one of the elements of the story and the type of expression of words and sentences that help to create the atmosphere of the story and affect the mind of the audience, even cause the recognition and determination of the literary type of a work. This story element is also related to the language of the work. The authors of this study have decided to study and explain the tone of lyrical stories of Shahnameh and answer these questions, what are the types of tone of lyrical stories of Shahnameh and what are the most important linguistic factors influencing the tone of these stories? This research has been done in a descriptive-analytical way and using library studies. After examining and analyzing the tone element in the lyrical story of Shahnameh, it has been concluded that the tone of lyrical stories of Shahnameh is epic-lyrical and linguistic elements such as phonological processes, syllables. And reliance, vocabulary, combinations, and imagery also have a big impact on the tone of these stories.
Machine summary:
همين امر نگارندگان اين پژوهش را بر آن داشته تا به بررسي و تبيين لحن داستانهاي غنايي شاهنامه بپردازند و به اين پرسشها پاسخ دهند که انواع لحن داستانهاي غنايي شاهنامه چيست و مهمترين عوامل زباني مؤّثر در تعيين لحن اين داستانها کدامند؟ اين جستار به شيوة توصيفي - تحليلي و با استفاده از مطالعات کتابخانه اي انجام شده است و پس از بررسي و تحليل عنصر لحن در داستان غنايي شاهنامه اين نتايج بدست آمده است که لحن داستانهاي غنايي شاهنامه حماسي -غنايي است و عناصر زباني مانند فرايند هاي واجي ، هجاها و تکيه ها، واژگان و ترکيبات و صور خيال نيز بر لحن اين داستانها تأثير بسزايي دارد.
در اين جستار لحن داستانهاي غنايي و عاشقانۀ شاهنامه که فردوسي آنها را در دل داستان هاي حماسي به نظم کشيده است ، بررسي ميشود.
فردوسي در داستانهاي عاشقانه و غنايي به فراخور شرايط لحن هاي متفاوت و متنوّعي بکار برده است که در اين مجال به اين لحنها اشاره ميشود، ضمن اينکه عناصر زباني مؤثر در لحن نيز بررسي ميشود: ١-٤-لحن عصباني عصبانيّت احساسي است که هر انساني آن را در زندگي خود تجربه ميکند.
(شاهنامۀ فردوسي: ج ٦/ ص ٢٩٩) زماني که گيو به داوطلب شدن بيژن براي جنگ با گرازان خرده ميگيرد، بيژن با عصبانيّت پاسخ ميدهد: چنين گفــت کــاي شــــاه پيروزگر تو بر من به ســـســـتي گماني مبر تواين گ فتهــاي من انــدر پــذ ير جوانم بــه کردار و هشـــيــار پير (همان : ج ٣/ ص ٣٠٩) در اين ابيات شاعر با تکرار مصوت بلند (آ) و صامت (ر) صنعتي که نغمه ء حروف گفته ميشود، ايجاد کرده و بر موسيقي شعر افزوده است .