Abstract:
از دیرباز، مناقشاتی درباره شخصیت سلیم و نیز صحت و اعتبار کتاب سلیم بن قیس در منابع شیعی وجود داشته است. موافقان اعتبار کتاب سلیم، بدون توجه به مشکلات محتوایی این کتاب، و نیز وضعیت نسخههایِ خطی مشوش کتاب سلیم، اصرار دارند تا با بیان نظرات تأییدی دانشمندان و علمای پیشین و اسناد قابل قبول برای کتاب سلیم، نسبت به اعتبار این کتاب اقدام، یا وضعیت اعتبار آن را تصحیح یا پررنگ نمایند. در این میان، اسناد شیخ طوسی بر ابتدای یک مدل از نسخههای خطی کتاب سلیم، بسیار حایز اهمیت است؛ اما با توجه به ابهامات جدی موجود در سند منسوب به شیخ طوسی، و نیز با توجه به دلایل و قراینی که از آثار شیخ طوسی و منابع پیشینیان او وجود دارد، به نظر میرسد که اسناد نونویس موجود در یک نسخۀ خطی کتاب سلیم، سند و طریق شیخ طوسی نیستند و برخی افراد، دانسته یا نادانسته آن را به صورت جعلی در نسخهبرداریهای خود از کتاب منسوب به سلیم، آن را بر نسخۀ خطی متأخر کتاب سلیم افزودهاند.
For long there has been disputes (or controversies) about the character of Sulaym as well as authenticity and validity of Kitab Sulaym ibn Qays in the Shi’a sources. Most of those who approve the validity of this book, insist on mentioning the confirmatory viewpoints of the early scholars and present acceptable isnads for it and this way they either prove the validity of this book or correct it or better its validity condition. In the meanwhile, one of the manuscripts of Kitab Sulaym ibn Qays preceded with Shaykh al-Tusi’s isnad is of high importance. However, considering the serious ambiguities existing in the isnad attributed to Shaykh al-Tusi , along with evidences and indications available among the works of the Shaykh and the fundamentals of the early scholars, it seems that the newly written isnad existing in a manuscript of Kitab Sulaym ibn Qays is not indeed the isnad and the path (tariq) of the Shaykh, and that certain individuals have knowingly or unknowingly fabricated and added it to the late manuscript of the book attributed to Sulaym while transcribing it.
Machine summary:
در این میان، اسناد شیخ طوسی بر ابتدای یک مدل از نسخههای خطی کتاب سلیم، بسیار حایز اهمیت است؛ اما با توجه به ابهامات جدی موجود در سند منسوب به شیخ طوسی، و نیز با توجه به دلایل و قراینی که از آثار شیخ طوسی و منابع پیشینیان او وجود دارد، به نظر میرسد که اسناد نونویس موجود در یک نسخۀ خطی کتاب سلیم، سند و طریق شیخ طوسی نیستند و برخی افراد، دانسته یا نادانسته آن را به صورت جعلی در نسخهبرداریهای خود از کتاب منسوب به سلیم، آن را بر نسخۀ خطی متأخر کتاب سلیم افزودهاند.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} از این شش حدیث که ادعا شده با پنج حدیث کتابهای کنونی سلیم همخوانی دارد نیز، فقط دو حدیث کوتاه چند خطی، با چند خط از احادیث دهها صفحهای سلیم، از نظر مضمون، همخوانی اندک دارند و تنها یک حدیث کتاب سلیم (یعنی حدیث محاجه با معاویه)، با یک حدیث از احادیث آثار شیخ طوسی (با تفاوتهایی در عبارات) همخوانی دارد؛ هر چند که آن نیز بخش کمی از حدیث بلند موجود در کتاب کنونی سلیم است.
اشاره شد که این نسخه، 22 حدیث اضافه بر نسخهای خطی الف، ب و د دارد؛ یعنی حدیث 61 در سه مدل از نسخههای خطی سلیم - که نسخۀ منسوب به شیخ طوسی نیز (که اسناد ابتدایی کتاب دارد) جزء آن است - وجود ندارد.