Abstract:
در عصر حاضر، اهمیت و جایگاه منابع انسانی به عنوان یک مزیت رقابتی در سازمانها شناخته شده است؛ ازاینرو، سازمانها در تلاشاند تا مدیران و کارکنانی شایسته و توانمند را انتخاب و جذب کنند. شناسایی دقیق معیارهای شایستگی و تدوین الگوهای آن، از الزامات فرایند شایستهسالاری است. صاحبنظران مدیریت تاکنون الگوهای شایستگی متعددی ارائه کردهاند؛ اما با توجه به تفاوتهای اساسی و زیربنایی دیدگاه مدیریت اسلامی با مدیریت غربی، ضرورت دارد معیارهای شایستگی مورد نظر اسلام با رویکرد اهداف متعالی اسلام و حکومت اسلامی برشماری و ارائه شوند. تاکنون چندین پژوهش دربارة جایگاه شایستهسالاری در اسلام و تدوین الگوهای شایستگی مبتنی بر اسلام انجام شده است که هر یک نقاط قوت و ضعف و تفاوتهایی دارند. پژوهش پیشروی به منظور بررسی این تحقیقات صورتگرفته است .لذا پس از تبیین شایستهسالاری از نظر اسلام، الگوهای شایستگی ارائه شده در تحقیقات داخلی را با استفاده از روش استنباطی تحلیل و نقد کرده، راهکارهایی علمی و کاربردی برای پژوهشگران و مدیران اجرایی ارائه میکند.
Nowadays, the importance and status of human resources is recognized as a competitive advantage in organizations. Therefore, organizations try to recruit qualified and competent managers and employees. Accurate identification of competency criteria and development of competency models are among the essential requirements of the meritocracy process. Several competency models have already been proposed by management experts; however, considering the fundamental and infrastructural differences between the views of Islamic management and Western management, it is necessary to set and present the criteria for competency based on the approach of the suprem goals of Islam and Islamic government. So far several studies have been conducted on the status of meritocracy in Islam and the development of Islamic-based competency models each of which has strengths, weaknesses, and differences. The present study is conducted to investigate these researches. After explaining meritocracy from the Islamic point of view, the paper uses the analytical method to analyze and review the competency models proposed in internal researches and provide scientific and practical solutions for researchers and executives.
Machine summary:
بنابراين با تکيه بر اين هدف، پرسش اصلي پژوهش اين است: آيا الگوهاي شايستگي ارائه شده در تحقيقات داخلي جامعيت لازم را دارند؟ آيا اين الگوها پوششدهندة شايستگيهاي مورد نياز مديران از منظر اسلام هستند؟ نقاط قوت و ضعف آنها چيست؟ روش اين پژوهش، کيفي و مبتني بر تبيين، تحليل و استنباط از مستندات است.
اهميت شايستهسالاري در کلام پيامبر اسلام( {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} اهميت شايستهسالاري از ديدگاه امام علي( سخنان و رفتار و عملکرد امام( در صحنههاي گوناگون سياسي و اجتماعي حاوي تبيين صفات و دستورهايي براي حاکمان، استانداران و مديران حکومتي است که با مطالعه و بررسي مجموعة آنها ميتوان اهميت شايستگي مديران و کارگزاران را درک کرد.
نمونة معيارهاي شايستگي در کلام حضرت علي( {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} پيشينه الگوهاي شايستگي مبتني بر اسلام، ارائه شده در تحقيقات علمي در بررسي کتب و مقالات موجود در مباحث مديريت اسلامي و شايستهسالاري دو کتاب، در موضوع شايستهسالاري در اسلام نگارش شده و حتي در کتب مديريت اسلامي نيز به صورت اختصاصي به اين موضوع پرداخته شده است.
الگوي مفهوم شايستگي منابع انساني در نهج البلاغه (احمدي و همكاران) تحقيق ديگري نيز در موضوع الگوهاي شايستگي مديران مبتني بر نهجالبلاغه توسط نصر اصفهاني (1389) با عنوان «شايستهسالاري در مديريت جامعه با تأکيد بر انديشههاي سياسي امام علي(» انجام گرفته که در نهايت، نه مؤلفة شايستگي را شناسايي و ارائه كرده و شامل معيارهاي ذيل است: 1.