Abstract:
دستورات و قوانین فراگیر اسلام،در شکل گیری اجتماعی،سیاسی و اقتصادی جوامع اسلامی موثر بوده و در این چارچوب،شهر بیشترین توجه را به خود مبذول نموده است؛به گونه ای که بسیاری از صاحبنظران،اسلام را اصولا دینی شهری نامیده اند.بنابراین جای تعجب نیست که دین اسلام دارای رهنمودهایی در ارتباط با برنامه ریزی و مدیریت اقتصادی شهرها باشد،به صورتی که،به نظر می رسد بتوان از اقتصاد اسلامی در حوزه شهر نیز سخن راند.اما مسئله این است که تاکنون با توجه به اهمیت آن و علیرغم تمام تلاشها، به اندازه کافی به این امر مهم پرداخته نگردیده است.لذا در این راستا، این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و تحلیل محتوای ژرفانگر در ترکیب با پهنانگر و مصاحبه با خبرگان به هدف تبیین مفاهیم بنیادین اقتصاد اسلامی در سه شاخه مذهب،نظام و علم اقتصادی و ارتباط اینها با فقه اقتصادی مرتبط با برنامه ریزی و مدیریت شهرهای کشور به تحقیق پرداخت.که در مجموع کاربستی مقدماتی به همراه پیشنهاداتی ارائه گردید.
Machine summary:
اما مسئله این است که علیرغم تمام تلاش های انجام یافته ،خلاهایی قابل توجه در تبیین و تدوین چارچوبها،اصول و در یک کلام نظام اقتصادی اسلام در کل و از جمله در حوزه شهر احساس می گردد؛امر مهمی که این پژوهش می تواند به عنوان مدخلی بر علم اقتصاد اسلامی در شهرها تعبیر گردد،تلاشی که در راستای پاسخگویی به سوال زیر انسجام یافته است : آیا می توان منطبق بر آموزه های اسلامی،سخن از اقتصاد اسلامی شهر راند؟ تبیین ضرورت و اهمیت انجام تحقیق شهرنشینی یک پدیده جهانی بعد از جنگ جهانی دوم است که ماهیت کیفی آن در سراسر کشورها متنوع است ؛در برخی کشورها همراه با مهارت ،ارتقاء،صنعتی شدن و گسترش بخش رسمی و در برخی دیگر از کشورها با مشکلات بسیار عدیده ای همراه شد(٢٠٠٧٧٦,Yuki).
در چنین دیدگاهی برنامه ریزی شهری قبل از اینکه وارد مرحله طرح ریزی شهری شود،فرآیندهای زهنی و عملی یکسری تصمیم های سنجیده در امور شهری است که با رعایت قیودات خاص خود شیوه و شکل رابطه انسان را با محیط شهری در قالبی بهینه طراحی و طبقه بندی می کند(رهنمایی و شاه حسینی،٨،١٣٨٤)؛ و مدیریت شهری یک مفهوم فراگیر است و هدف از آن تقویت سازمان های دولتی و غیر دولتی برای شناسایی برنامه ها و سیاست های گوناگون و پیاده سازی آنها با نتایج بهینه است (شابیرچیما،١١،١٣٧٩) و در این راستا،موضوع شناسی مشکلات شهری شامل طیف وسیعی به شرح زیر خواهد بود: جمعیت شناسی حقوقی جامعه شناسی تاریخی سیاسی ژئومرفولوژی فناوری زمین شناسی زیرساختی زیست محیطی شهرسازی کالبدی معماری جغرافیایی مدیریتی اقتصادی فرهنگی بنابراین شهر از مجموعه ای نظام های مختلف از جمله نظام اقتصادی شکل یافته است ؛ که هرگاه این نظام ها در هماهنگی با یکدیگر انسجام یافته و کارکرد مناسبی در راستای دستیابی به هدف یا اهداف سیستم داشته باشند،شهر دارای کمترین مشکل می باشد.