Abstract:
تاریخ و مطالعۀ آن به عنوان دانشی سودمند برای بشر همواره از طرف دین مبین اسلام و مورخان اسلامی مورد سفارش بوده است و کتابهای مقدس قرآن و نهجالبلاغه بر عبرتآمیز بودن تاریخ و مطالعه آن تأکید کردهاند. اندیشمندان اسلامی نیز با تأسّی از قرآن، در آثار خویش بر فواید مطالعۀ تاریخ را مورد توجه و عنایت جدی قرار داده اند. برخی از مورخان اسلامی در توجه به مطالعۀ تاریخ نسبت به دیگر مورخان اسلامی هم عصر خود برجستهتر بودهاند. از جمله افرادی که در این مقاله به آنها اشاره شده است، دیدگاه سه تن از تاریخ نگاران بزرگ اسلامی، بیهقی، ابن مسکویه و ابن خلدون است که فواید گوناگون مطالعۀ تاریخ از نظر آنان بررسی میشود. در این پژوهش که از نوع تاریخی و کتابخانهای است، به شیوه توصیفی و تحلیلی به دنبال تبیین فواید مطالعۀ تاریخ از نظر سه مورخ اسلامی میباشد. یافتههای پژوهش نشان میدهد، مطالعۀ تاریخ دارای فواید چون عبرتآموزی و پندآموزی، حقیقتجویی، تأثیرات تربیتی و استفاده از حوادث تاریخی برای پرهیز از اشتباه در جنبههای مختلف زندگی امروزی میباشد.
One of the useful sciences for human beings is the science of history. History and the study of history has always been recommended by the religion of Islam and Islamic historians, and the holy books of the Qur'an and Nahj al-Balaghah have emphasized the instructive nature of history and its study. Based on the Qur'an, Islamic historians have emphasized the benefits of studying history in their works. Some Islamic historians have been more prominent in their study of the importance of history than their contemporaries. Among the people mentioned in this article are the views of three great Islamic historians, Bayhaqi, Ibn Muskawiyyah, and Ibn Khaldun, from whom the various benefits of studying history are examined. In this research, which is of historical and library type, descriptively and analytically seeks to examine the benefits of studying history from the point of view of three Islamic historians. Findings show that the study of history has benefits such as learning and teaching, truth-seeking, educational effects and the use of historical events to avoid mistakes in various aspects of modern life.
Machine summary:
اهميت مطالعۀ تاريخ از نظر مورخان اسلامي (با تکيه بر نظرات بيهقي، ابن مسکويه و ابن خلدون ) تاريخ ارسال : ٧٧-٧٢-٧٣٩٩ فضل اله فولادي ١ محمدعلي نعمتي 2 تاريخ پذيرش : ٧٧-١٧-٧٤١١ چکيده تاريخ و مطالعۀ آن به عنوان دانشي سودمند براي بشر همواره از طرف دين مبين اسلام و مورخان اسلامي مورد سفارش بوده است و کتاب هاي مقدس قرآن و نهج البلاغه بر عبرت آميز بودن تاريخ و مطالعه آن تأکيد کرده اند.
از جمله افرادي که در اين مقاله به آنها اشاره شده است ، ديدگاه سه تن از تاريخ نگاران بزرگ اسلامي، بيهقي، ابن مسکويه و ابن خلدون است که فوايد گوناگون مطالعۀ تاريخ از نظر آنان بررسي ميشود.
در مورد موضوع اين مقاله ، پژوهش مستقلي صورت نگرفته است ، اما آثاري چون «زمانه ، زندگي و کارنامه بيهقي» از مريلين والدمن ، «بررسي و تحليلي بر آثار، تاريخ و تبار بيهقي» از کاوه احمدي عليآبادي و مقالاتي چون «درآمدي بر روش و بينش تاريخي ابوعلي مسکويه در تجارب الامم » از محمدي و پرويش و «درک تاريخ و فلسفه آن در پرتو قرآن : مميزه تاريخ نگاري ابن خلدون » از داوود يحيايي، به بررسي نظارات و آثار نويسندگان مورد بحث پرداخته اند.
)72 :7375 در مورد اهميت اثر تاريخي بيهقي نسبت به آثار هم عصرش بايد گفت که در اروپاي بعد از رنسانس بر اثر پيدايش علوم و افکار جديد بود که تاريخ به مجراي صحيح افتاد و از صورت افسانه و داستان بيرون آمد و براي رسيدگي به علل حوادث تاريخي و استنتاج قوانين کلي تاريخ ، رشته اي به اسم فلسفۀ تاريخ بنيان گرفت ، ولي اين که در حدود نهصد سال پيش مورخي اين قدر در کار خود باريکبيني و دقت داشته باشد که کارش با روش علمي بسازد، شگفت انگيز است .