Abstract:
خطبه ها و سخنان فصیح و بلیغ امام علی(ع ) چه پیش از جمع آوری نهج البلاغه به دست سیدرضی و چه پس از آن ، الهام بخش ادیبان و فصحا و بلغای مسلمان بوده است . نویسندگان و شاعران مسلمان از زبان و ملیت های گوناگون از جمله شاعران و نویسندگان فارسیزبان ، سخنان حضرت علی(ع ) را سرمایه ی محتوایی و مایه ی زیبایی سخن خود میدانسته اند. طبیعی است شاعران فارسی زبانی که دارای مذهب شیعه بودند بیشترین تاثیر را از نهج البلاغه گرفته باشند؛ چنان که ناصرخسرو، از برکت سخنان نبوی و علوی به سرچشمه ی بلاغت و فصاحت و محتوای بلند راه یافته است . دستاورد پژوهش ناظر بر این است که ناصرخسرو بیش از آن که از سخنان حضرت تاثیر لفظی بگیرد، تحت تاثیر مفاهیم و اندیشه های نهج البلاغه بوده است . از آن جا که مشرب وی بوده ، شاعر یمگان مفاهیم نهج البلاغه را منبعی الهام بخش برای تبلیغ تعالیم مذهبی خود ساخته است ؛ ازاین رو تاثیرپذیری الهامی در میان انواع تاثیرپذیریهای مفهومی، بسامد بیشتری دارد. اما حکیم یمگان هیچ گاه اندیشه های این چشمه ی خروشان را دستاویزی برای خلق افکاری در ضدیت با اندیشه های حضرت قرار نداده است .
Machine summary:
از آن جا که مشرب وي بوده ، شاعر يمگان مفاهيم نهج البلاغه را منبعي الهام بخش براي تبليغ تعاليم مذهبي خود ساخته است ؛ ازاين رو تأثيرپذيري الهامي در ميان انواع تأثيرپذيريهاي مفهومي، بسامد بيشتري دارد.
در قرن چهارم هجري نياز ايرانيان به آيات قرآن (قراني که هم از ديدگاه بلاغي و هنري و هم از نظر معارف و معاني و مباني سرشار، و نيز معجزه ي پيامبر بود) و احاديث نبوي(به عنوان دوّمين چشمه ي جوشان معارف اسلامي) براي بر طرف کردن نيازهاي اجتماعي و سياسي بسيار ملموس تر از دوره هاي پيشين بود؛ به ويژه اين که اسلام در قرن چهارم قسمت اعظم ايران را زير نفوذ خود قرار داده بود.
٢-٤-٤- تأثير پذيري به صورت الهامي اثرپذيري شاعر و نويسنده از قرآن و حديث و نهج البلاغه به صورت الهامي اين گونه است که فرد با الهامي که از آيات و احاديث ميگيرد به خلق اثر خود دست ميزند.
٤- نتيجه گيري ناصرخسرو شاعر قرن پنجم هجري به واسطه ي دلبستگياي که به پيامبراکرم و خاندان پاک او به ويژه حضرت علي(ع ) داشته و به علت رسالتي که براي دعوت مردم به مذهب اسماعيليه به گردن گرفته بود، احاديث و سخنان اهل بيت را به صورت مستقيم و گاه غيرمستقيم ، به صورت تأثيرپذيري در سطح لفظ و معني در قصايد خود بازتاب داده است .