Abstract:
عصرحاضر،عصرحاکمیتدانشبرشرکتهامیباشد. به عقیده محققان،سرمایهفکریمهمترینعاملایجادارزشافزودهدرشرکتهاوعملکردآنهامیباشد؛بنابراین اندازهگیری سرمایه فکری دارای اهمیت ویژهای دراندازهگیری عملکرد شرکتها دارد. دراین پژوهش بااستفاده ازتکنیکهای تصمیمگیری چند شاخصه وپیادهسازی آن باتوجه به فضای اطلاعاتی محیط ایران و تحقیقات پیشین، مدلی چند شاخصه برای ارزیابی سرمایه فکری درپنج صنعت ازصنایع بورسی ارائه شده است. بر اساس روش نمونهگیری قضاوتی و بر اساس دردسترس بودن اطلاعات، نمونه انتخابی شامل 81 شرکت بوده و از اطلاعات مالی و غیر مالی استفاده گردیده است. روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش ترکیبی بوده و برای ارائه مدل ازقضاتهای ارزشی (کیفی) و برای آزمون فرضیات، روشهای کمی وکیفی مورداستفاده قرارگرفته است. نتایجبررسیمدلپیشنهادینشان میدهد که با توجه به نتایج آزمون فریدمن روی پرسشنامه بررسی نظرات خبرگان، شامل 22 نفر از محققان آشنا با حوزه سرمایه فکری، آنها مزیت بیشتری برای مدل پیشنهادی،نسبت به سایر شاخصها قائل بوده، درضمن آزمون اسپیرمن نشاندهنده رابطه مثبت ومعنیدار میان سرمایهفکریمحاسبهشدهبر اساسمدلپیشنهادیتحقیقوسودآوری شرکتها در تمام صنایع (بهجز سرمایهگذاری) بوده است. شرکتهای فعال درصنایع مورد بررسی میتوانند از نتایج این مدل جهت ارزیابی سالانه سرمایه فکری خود استفاده نموده و بابررسی اجزای مدل نسبت به برنامهریزی سالانه وبررسی عملکرد مدیریت در جهترسیدن به هدفها وتطبیق آن با استراتژیهای کلی شرکت درحوزه سرمایه فکری استفاده نمایند.
Machine summary:
به عقيده خاوندکار و همکاران (١٣٨٨) روش هاي ارزش نامشهود محاسبه شده و مدل توسعه يافته سود باقيمانده از طبقه روش هاي مبتني بر بازده داراييها نيز که در برخي تحقيقات داخلي از آنها استفاده شده به سبب وجود رويکرد منحصرا پولي و اتکاي صرف به ارقام حسابداري، نميتواند ابعاد غير پولي سرمايه فکري را به صورت کامل نشان داده ، بهتر است همراه با ساير روش ها در ارزيابي سرمايه فکري مورد استفاده قرار گيرد از طرفي، تعيين يک شاخص مناسب براي اندازه گيري سرمايه فکري بسيار مشکل بوده و هريک از شاخص هاي ارائه شده داراي ضعف هاي مربوط به خود ميباشد.
به نظر ميرسد توجه همزمان به شاخص هاي پولي و غير پولي و ترکيب ابعاد مختلف اندازه گيري سرمايه فکري، رويکردي است که بخصوص چندان در داخل کشور به آن پرداخته نشده و ميتواند به دليل دارا بودن جزئيات بيشتر، به استفاده از روش هاي نوين اندازه گيري سرمايه فکري در سازمان ها کمک نموده نقاط ضعف اتکاي صرف به ارقام حسابداري يا ارزش هاي بازار را کاهش دهد، تحقيقات کيانتو و همکاران (٢٠١٨) که حوزه اندازه گيري چند شاخصه را يکي از رويکردهاي مناسب براي در نظر گرفتن تمامي ابعاد سرمايه فکري ميداند نيز در انطباق با رويکرد اين پژوهش بوده و استفاده از آن با نظرات تيسکبو (٢٠١٩) که معتقد است ، مدل هاي فرموله شده بيشتر مورد پذيرش مديران واقع ميگردد، مطابقت مينمايد.