Abstract:
ماسبذان و مهرجانقذق به عنوان بخشی از ایالت بزرگ پهله باستان (جبال) در غرب ایران که به
واسطة داشتن شرایط مناسب اقلیمی و موقعیت استراتژیکی» از قدیمیترین ازمنه تا روی کار
آمدن حکومتهای ترک نژاد در نجد ایران همواره مورد توجه پادشاهان و امرا و خاندانهای
حکومتگر بوده است و در نتیجه. بخشی از رخدادهای مهم سیاسی» اقتصادیء اجتماعی و
فرهنگی تاریخ ایران و تاریخ اسلام در این گستره جغرافیایی اتفاق افتاده است.
این پژوهش در پی یافتن پاسخی به این پرسش است که چه دلایلی باعث شد تا ایالات مذکور
که با موقعیت جغرافیایی استان ایلام همخوانی دارند». در عصر خلافت امویان از جایگاه ویژه و
استراتژیکی برخوردار شوند؟ نتایج مقاله که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده» بیانگر آن است
که در قرون اولیة اسلامی یکی از کوتاهترین راههای مواصلاتی عراق به مرکز و شرق نجد ایران از
این منطقه میگذشته است. وجود آب و هوای مساعدء جنگلهای انبوه و پوشش گیاهی
مناسب» جذبههای توریستی طبیعی و کوههای سر به فلک کشیده از دلایل اهمیت این منطقه
بوده است. همین آمکانات طبیعی باعت شده بود اقا مخالفان خلافت آموی مدتها این متاطق
را کانون مخالفت خود با خلفای اموی قرار دهند و خلفای موی نیز برای مقابله با این تهدیدات
ایالات ماسبذان و مهرجانقذق را به صورت تیول به خاندانهای مورد تایید خود واگذا رکنند.
Machine summary:
۴-\يشينۀ تحقيق : اطلاعات پراکنده اي در مورد مسائل تاريخي ، اجتماعي و تحولات سياسي ، مذهبي و اقتصادي استان ايلام در دورٔە خلافت امويان در منابع و مآخذ گوناگون وجود دارد چنان که در منابع دست اولي همچون : تاريخ طبري، اخبارالطوال دينوري، تاريخ يعقوبي، مروج الذهب مسعودي، تاريخ کامل ابن اثير، فتوح البلدان بلاذري، الفتوح ابن اعثم کوفي و ...
ابوبکر احمد پسر محمد اسحاق ، مشهور به ابن فقيه همداني مي نويسد: اين ناحيه را شهرهاي پهلويان مي نامند و آن همدان است ، ماسبذان (ايلام )، مهرجانقذق (دره شهر) که سيمره است و ماه بصره (نهاوند) و ماه کوفه (دينور) و کرمانشاهان و آنجا به جبل منسوب است و از جبل نيست يعني ري و اصفهان و کومش (قومس ) و طبرستان و گرگان و سيستان و کرمان و قزوين و ديلم و ببرو...
٣ يعقوبي در کتاب خود در ارتباط با استان هاي ايران در دوره ساساني چنين مينويسد: «استان قهستان شامل : طبرستان ، ري، قزوين ، زنجان ، قم ، اصبهان [اصفهان ]، همدان نهاوند، دينور، حلوان ، ماسبذان [شمال و شمال غرب تا مرکز استان ايلام امروزي شامل ايلام ، ايوان ، ملکشاهي ، مهران ، سيروان و چرداول ]، مهرجانقذق [در جنوب شرقي و شرق ايلام شامل دره شهر و سيمره و نواحي اطراف آن ]، شهر زور، صامغان ، آذربايجان بوده است .