Abstract:
صفویان پس از دوره فترت در ایران دولتی متمرکز تشکیل دادند و با تقویت هویت ملی ایرانیان و استفاده از عنصر هویت بخش دین، تحولاتی اساسی در ساختار حکومت و جامعه ایجاد کردند. رسمی کردن مذهب تشیع امامیه، مهم ترین اقدام حکومت صفو یه در شروع کار بود که موجب تحول اساسی در ارزش ها و هنجارهای جامعه ایران شد.محور اصلی پژوهش، بررسی تحولات ساختاری وتطورات اعتقادی مذهب تشیع در دوره صفویه می باشد.با توجه به تاریخی بودن موضوع ، این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.این مقاله با استناد به منابع اصلی و عقاید متفاوت پژوهشگران معاصر در صدد پاسخ گویی به مسایل فوق با روش بر آمده ایم.در نتیجه در می یابیم مذهب تشیع، یکی از عناصر مهم در وحدت ایرانیان در دوره صفوی بود که ساختار اندیشه ای صفویان را تشکیل می داد..
Machine summary:
(جعفريـان ،٢٨،١٣٨٧)هـر چنـد کـه رسـميت يافتن مذهب شيعه در ايران با نام سلسله صفويان پيوند خورده است ، اما تشيع اين خاندان بـه ويژه جد بزرگ آنان شيخ صفي الدين مورد بحث و قابل تامل مي باشد .
ا ين باورهاي غاليانه ، هرچند هيچ سنخيتي بـا مذهب حقيقي شيعه نداشت ، چنان پويا و محرک بود که مرشدان طريقت را از شـيخ جنيـد به بعد به تکاپو يي واداشت که مهمترين ثمرة آن تشکيل دولت در آغاز سدة دهـم هجـري بود؛(افندي و همکاران ،١٢،١٣٧٣) چنين انديشه اي پس از آنکـه تسـلط صـفويان را بـر قـدرت سياسـي در جامعـه ايـران محقق ساخت ، به عنوان مذهب مورد دفاع حکومت رسـميت نيافـت ؛ بلکـه بـه اعتقـاد همـۀ وقايع نويسان ، مذهب تشيع دوازده امامي به عنوان مذهب رسمي اعـلام شـد، و از آن پـس ، هــر يــک از شــاهان صــفو ي در گســترش و تقويــت آن ، بــه تــلاش هــاي فراگيــري روي آوردند.
در ايـن مرحلـه رهبـران طريقـت صـفوي کـه از يـک سـو، ميـراث دار برخـي عقايـد تندجنبشهاي شيعي- صوفي ايران و آناتولي بودند و از سوي ديگر نيز با استقبال روز افـزون شيعيان آ سياي صغير روبه رو بودند، تـلاش کردنـد تـا بـا ايجـاد سلسـله تغييراتـي در مبـاني عقيدتي و تعاليم طريقتي خويش ، هواداران بيشتري را گرد خود جمع کرده و جنبش سياسي- مذهبي را که هـدف آن کسـب قـدرت سياسـي و بـر هـم زدن وضـع موجود بود، پايه ريزي کنند.