Abstract:
پژوهش حاضر درصدد بررسی احکام و آثار مسئولیت مدنی صغار در حقوق افغانستان و فقه حنفی است. مسئولیت مدنی یکی از مباحث اصلی در حوزه حقوق مدنی است که هدف آن شناسایی مسئولیت و پاسخگویی به آن است. لزوم جبران خسارت و اعاده به وضع سابق نیز از اهداف مهم مسئولیت مدنی است. صغار بخش مهمی از جامعه را تشکیل میدهند، پس در زندگی اجتماعی خود خواسته یا ناخواسته تعاملاتی با دیگران دارند که گاهی در نتیجه این تعاملات ممکن است باعث ورود خسارت و اتلاف مال دیگران شوند. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی ابعاد این موضوع در قانون مدنی افغانستان و فقه حنفی را بررسی میکند. به نظر میرسد که حقوق افغانستان به تبع از فقه حنفی که منبع اصلی آن است صغار را مانند افراد بالغ در جامعه در صورت اتلاف مال دیگران مسئول میداند و باید خسارات وارده را به نحو مطلوب جبران کند و ممکن است در اثر وجود عوامل رافع از این مسئولیت مبری شود.
Machine summary:
به نظر میرسد که حقوق افغانستان به تبع از فقه حنفی که منبع اصلی آن است صغار را مانند افراد بالغ در جامعه در صورت اتلاف مال دیگران مسئول میداند و باید خسارات وارده را به نحو مطلوب جبران کند و ممکن است در اثر وجود عوامل رافع از این مسئولیت مبری شود.
۱. مقدمه مسئولیت مدنی ناشی از افعال زیان بار صغار و کودکان همواره مورد توجه قانون گزاران و حقوق دانان بوده است ؛ زیرا با توجه به عدالت ، انصاف و مصلحت اجتماعی زیان های وارد توسط کودکان نیز مانند زیان وارده توسط افراد بالغ باید جبران شوند و هیچ زیانی بدون جبران نماند.
حقوق افغانستان مسئولیت مدنی در مورد صغیر اعم از اینکه ممیز باشد یا غیر ممیز و حتی شخصی که در حکم صغیر غیر ممیز است ، پذیرفته است و ضمان مال تلف شده را از اموال خود او لازم میداند.
به استناد این حق در صورتی که تمام شرایط و ارکان مسئولیت مدنی جمع باشد، زیان دیده می تواند با رجوع به انجام - دهنده فعل زیان بار خواهان جبران خسارت وارده بر خویش شود و صغیر زیان کار نیز ملزم می - شود تا ضرری را که به او نسبت داده شده است ، جبران کند.
ماده ۷۵۸ قانون مدنی افغانستان تلف و از بین بردن مال را یکی از بارزترین مصادیق خسارت مادی میداند: «شخصی که مال غیر را تلف کند به ضمان ضرر ناشی از آن مکلف است » و اتلاف چه عمد و چه غیر عمد باشد موجب ضمان است و متلف ضامن جبران آن خواهد بود.