Abstract:
کنشهای اجتماعی متاثر از ارزشهای حاکم بر جامعه است. ازاینرو، دگرگونی کنش اجتماعی تابعی از تغییر ارزشهای اجتماعی است. در این میان، خانواده یکی از کانونهای مهم تغییرات ارزشی جامعه است که تغییرات آن در سایر حوزههای زندگی اجتماعی خود را نشان میدهد. دگرگونیهای ارزشی خانواده، از مولفههای مهم نظام فرهنگی جامعه است که شناخت آنها، در شناسایی دگرگونیهای اجتماعی نقش دارد. کاهش باروری، بهمثابه یک کنش، نیز متاثر از دگرگونی ارزشهای خانوادگی است. باروری، رخدادی است که درون خانواده اتفاق میافتد؛ هرگونه تغییر در ارزشهای خانواده، میتواند این رخداد را دگرگون سازد. این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که تغییرات ارزشی خانواده، چه نقشی در کاهش باروری در خانواده ایرانی دارد؟ گردآوری دادهها، اسنادی و کتابخانهای بوده و برای پردازش آنها، از روش توصیفی و تحلیلی بهره برده است. با این حال، برای مستندسازی یافتهها از روش تحلیل ثانویه آمارها و نتایج پژوهشهای پیشین نیز استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از این است که تغییرات ارزشی خانواده، از طریق گسترش فردگرایی، کاهش ارزش فرزندان، کاهش ترجیح جنسی، ضعف باورهای دینی، تغییر ارزش ازدواج و افزایش مصرفگرایی بر باروری موثر میباشد.
Social actions are influenced by the values that govern a society. Hence, the transformation of social action is a function of change in social values. Meanwhile, family is one of the important centers of changing values in society which causes in other areas of social life. Changes in family values are among the important components of the cultural system of society knowing which plays a role in identifying social changes. As an action, low rate of fertility is also affected by changes in family values. Fertility is a family issue, therefore any change in family values can change fertility. This paper seeks to investigate the role that family value changes play in reducing fertility in Iranian families. Data collection is documentary and library-based, and the descriptive- analytical method has been used for data analysis. However, to document the findings, the secondary analysis of statistics and the results of previous researches have also been used. Findings indicate that changes in family values affect fertility through the spread of individualism, devaluation of children, decreased sexual preference, weakness of religious beliefs, change in the value of marriage and increase in consumerism.
Machine summary:
یافتههای پژوهش حاکی از این است که تغییرات ارزشی خانواده، از طریق گسترش فردگرایی، کاهش ارزش فرزندان، کاهش ترجیح جنسی، ضعف باورهای دینی، تغییر ارزش ازدواج و افزایش مصرفگرایی بر باروری مؤثر ميباشد.
از نظر وی، ظهورارزشهای فرامدرن، میتواند با بروز کنشهای منطبق با انتقال دوم جمعیتشناختی (باروری پایین و یا به تأخیراندازی فرزندآوری) همراه باشد از نظر وی، با ورود جامعه به دومین گذار جمعیتی، نظام ارزشی و نگرشی آنها، خصوص در زمینه ازدواج و ارزش فرزندان دگرگونی اساسی یافته و الگوی سنتی تشکیل خانواده، تعریف سنتی نقشهای جنسیتی در خانه و تعهدات و قیود خانوادگی نیز دگرگون میشوند.
در گذشته، به دلیل شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، انگیزه ازدواج برای مردان و زنان، فرزندآوری بود، اما با دگرگونیهایی که نوسازی در این سه حوزه ایجاد کرد، دیگر ازدواج نه با هدف تولیدمثل که بهعنوان رفع نیازها و تمایلات درونی، داشتن شریک زندگی و عدم تنهایی در دوران کهنسالی، صورت میپذیرد.
کاهش ترجیح جنسی فرزندان عوامل مهم دیگری که میتواند باروری را تحت تأثیر قرار دهد، ترجیح جنسی است، مفهوم ترجیح جنسی، بدینمعناست که خانواده ممکن است تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم الزامهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، به یکی از دو جنس دختر یا پسر تمایل بیشتری از خود نشان دهند.
نتیجهگیری یافتههای پژوهش بیانگر این است که دگرگونی ارزشی خانواده، از طریق گسترش فردگرایی با محوریت یافتن خواستههای فردی و لذتگرایی، کاهش ارزش فرزند، کاهش ترجیح جنسی، تضعیف باورهای دینی، تغییر ارزش ازدواج و مصرفگرایی، بر باروری خانواده ایرانی مؤثر بوده است.