Abstract:
نخستین بار متن نشان کلانتریِ کتابخانه به اسم کمالالدّین بهزاد، به اهتمام قزوینی و بووا در سال 1298ش/1914م و از روی نسخۀ نامۀ نامی کتابخانۀ ملّی پاریس منتشر شد و تاریخ صدور آن 928ق و به فرمان شاه اسماعیل اوّل گزارش شد. از آن پس، قطعیت این گزارش مسلّم انگاشته شد و در پژوهشهای بعدی تکرار گردید. به مرور زمان، از دو متن مجزّا و گاهی یکسان با تواریخ متفاوت سخن رفت و این امر باعث ابهاماتی گردید.مسئلۀ پژوهش حاضر این است که چند متن نشان کلانتری برای بهزاد وجود دارد و در چه تواریخی و توسط چه کسانی صادر شدهاند؟ این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی دارد با بررسی سیر انتشار متن فرمان و ارتباط شاه اسماعیل با خواندمیر و بهزاد و نیز با تطبیق تاریخ فرمانها در نسخ نامۀ نامی، پاسخی منطقی به این پرسش بدهد. بر اساس یافتههای این پژوهش، فقط یک متن فرمان کلانتری کتابخانه به اسم بهزاد وجود دارد و آن نیز قبل از 913ق و در دربار تیموریان صادر شده است.
The text of the decree assigning library superintendency to Kamal al-Din Behzad was for the first time published by Qazvini and Bouvat in 1914, copied from the MS of the Nameh-ye Nami kept in the National Library of Paris. The issuance date of the decree was reports to be 928 H./1522 by order of Shah Esma’il I. Since then, the unquestionability of this report, repeated in later researches, has been taken for granted.The purpose of the present study is to determine how many texts of the superintendence decree there exist and, at what times and by whom they have been issued. By examining the process of the publication of the text of the decree and the relation between Shah Esma’il and Khwandmir, and by comparing the dates of the decrees in the Nameh-ye Nami, this research, utilizing a descriptive-analytical method, attempts to find a reasonable answer for this question. Based of the findings of this study, there is only one decree text in Behzad’s name and that being dated 913 H./ 1507 and issued from the Timurid court.
Machine summary:
تصحیح یک اشتباه تاریخی: مطالعهای در نشان کلانتری کتابخانه به اسم کمالالدّین بهزاد حنیف رحیمی پُردنجانی 1 چکیده نخستینبار متن نشان کلانتریِ کتابخانه به اسم کمالالدّین بهزاد، به اهتمام قزوینی و بووا در سال 1298ش/1914م و از روی نسخۀ نامۀ نامی کتابخانۀ ملّی پاریس منتشر شد و تاریخ صدور آن 928ق و به فرمان شاه اسماعیل اوّل گزارش شد.
مسئلۀ پژوهش حاضر این است که چند متن نشان کلانتری برای بهزاد وجود دارد و در چه تواریخی و توسط چه کسانی صادر شدهاند؟ این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی دارد با بررسی سیر انتشار متن فرمان و ارتباط شاه اسماعیل با خواندمیر و بهزاد و نیز با تطبیق تاریخ فرمانها در نسخ نامۀ نامی، پاسخی منطقی به این پرسش بدهد.
پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخ به این پرسش است که چند متن فرمان کلانتری کتابخانه برای کمالالدّین بهزاد وجود دارد و در چه تاریخهایی و از طرف چه کسانی صادر شدهاند؟ از زمان معرّفی و انتشار نشان کلانتری کمالالدّین بهزاد در 1298ش/1914م توسط میرزا محمّد قزوینی و بووا، تا کنون در کتابهای متعدّد تاریخ هنر و نقاشی ایران و در بیشمار مقالات داخلی و خارجی، از آن بهعنوان یک سند تاریخی نام برده شده و کمترین شبههای به آن راه پیدا نکرده است.
محمّد قزوینی، بدون بررسی نسخ دیگرِ نامۀ نامی و صرفاً بر اساس نسخۀ کتابخانۀ ملّی پاریس، در پاورقی گفته است که چون تاریخ انتهای فرمان سال 928ق است، پس مطمئنّاً در زمان شاه اسماعیل نوشته شده و بهزاد در این سال کلانتر کتابخانه شده است.