Abstract:
سوررئالیسم مکتبی است که توسط آندره برتون و یارانش در اوایل قرن بیستم و بعد از جنگ جهانی اول به وجود آمد و موجب کشتار، هرج و مرج، ویرانی و پوچگرایی شد. با نگاهی به مکتب سوررئالیسم و عرفان اسلامی - ایرانی متوجه میشویم که وجوه و جنبههای سوررئالیستی پس از بنیانگذاری این مکتب به وجود نیامده، بلکه در کهنترین متون دینی و اساطیری سابقه داشته و در عرفان ایرانی، بهویژه ادبیّات صوفیانه و بالأخص حکایتهای شهودی عرفانی بهصورت گسترده، ولی با تفاوتهای بنیادین، وجود داشته است. در متون عرفانی، بخصوص تذکرهها، حکایتها، قالبی داستانی، تخیلی و ذهنی دارند؛ به گونه ای که رویدادهای شگفت و حیرتآور را در بستری واقعگرایانه ارائه میدهند. به همین علت این حکایتها به سبب مبتنی بودن بر ناخودآگاه و فرم رؤیاگونه اشان با اصول و مبانی سوررئالیسم مطابقت دارد و همچنین سور رئالیستها تأکید بر رهایی از عقل برای رسیدن به نقطۀ علیای هستی را با هدف طریقت عرفانی عرفا که در آن همۀ کثرات به وحدت مبدل میشوند، به اشتباه یکی دانستهاند؛ بنابراین در پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، سعی بر این است که به طور اجمالی کاربست عناصر و مولفه های سوررئالیستی گوناگون در حکایات جنید بغدادی با تأکید بر تذکرة الاولیاء عطار پرداخته شود و در پایان نقد و تحلیلی مختصر از تفکّر فرامادی سوررئالها و تفکّر فرانگر در عرفان ایرانی ارائه گردد.
Machine summary:
به همين علت اين حکايت ها به سبب مبتني بودن بر ناخودآگاه و فرم رؤياگونه اشان با اصول و مباني سوررئاليسم مطابقت دارد و همچنين سور رئاليست ها تأکيد بر رهايي از عقل براي رسيدن به نقطۀ علياي هستي را با هدف طريقت عرفاني عرفا که در آن همۀ کثرات به وحدت مبدل ميشوند، به اشتباه يکي دانسته اند؛ بنابراين در پژوهش حاضر به شيوة توصيفي- تحليلي، سعي بر اين است که به طور اجمالي کاربست عناصر و مولفه هاي سوررئاليستي گوناگون در حکايات جنيد بغدادي با تأکيد بر تذکرة الاولياء عطار پرداخته شود و در پايان نقد و تحليلي مختصر از تفکر فرامادي سوررئال ها و تفکر فرانگر در عرفان ايراني ارائه گردد واژگان کليدي: تذکره الاوليا، تحليل انتقادي، جنيد بغدادي، حکايات شهودي، سوررئاليسم ، عرفان .
در رابطه با جنيد بغدادي هم پژوهش هايي صورت گرفته است : - اصدق ، افشين (١٣٩٥)، در پايان نامۀ کارشناسي ارشد با عنوان «بررسي و تحليل انتقادي اصول سوررئاليسم در تطبيق با آراء و انديشه هاي عرفان اسلامي با تأکيد بر تذکرة الاولياء عطار» به بررسي و تبيين عناصر سوررئاليستي گوناگون در آثار برخي از عارفان شاخص به طور اجمالي و همچنين به صورت مفصل در تذکره الاولياي عطار با بيان تفاوت ها پرداخته و در پايان ، نقد و تحليلي مختصر از تفکر فرامادي سوررئال ها و تفکر فرانگر در عرفان ايراني ارائه کرده است .