Abstract:
قسمت دوم آیه ۳۳ سوره «احزاب» معروف به «آیه تطهیر» ازجمله آیاتی است که مجادلههای کلامی زیادی را به همراه داشته است. روایات زیادی در فریقین گویای رابطه حدیث کساء با آیه تطهیر است و اختصاص اهلبیت در آیه تطهیر را به خمسه طیبه میداند. امامیه برخلاف اشاعره آیه تطهیر را برهان روشن عصمت امام میداند؛ زیرا امام و خلیفه پیامبر، نزد اشاعره در حکم یک زمامدار است. اکثر اشاعره، در آیه تطهیر، اهلبیت را اعم از اصحاب کساء و همسران پیامبر میدانند. دستاورد این نوشتار از طریق بررسی آثار مفسران فریقین به روش توصیفی تحلیلی، نا یکسان بودن دیدگاه کلامی مفسران اشعری با مفسران امامیه، ادله ناکافی، نادیده گرفتن روایات معتبر در شان نزول آیه و تفاوت برداشت مفردات آیه تطهیر است که بیانگر تلاش این مفسران در جهت اثبات مبانی اعتقادیشان و امامت خلفای سهگانه با استفاده از آیه تطهیر است. نقدها و ردیههای عالمانه امامیه بر اشاعره در کنار بیان وجوه اشتراک، با نگاه تطبیقی میتواند گامی در تقریب مذاهب اسلامی باشد.
The second part of verse 33 of Surah Al-Ahzab, known as the verse of purification (Tathir), is one of the verses that has caused many theological controversies. There are many narrations for Farighein indicating the relationship between the tradition of garment (hadith of Kesa) and the verse of purification (Tathir), and it considers the specification of Ahl al-Bayt in the verse of purification to Pure Five. The Imams consider the verse of purification (Tathir), as a clear demonstration of the Imam's infallibility unlike Asharites, because the Imam and vicegerent of the Prophet are considered rulers by the Asharites. Most of the Asharites consider the Ahl al-Bayt, including the People of Cloak and the wives of the Prophet. The result of this study by examining commentators of the Farighein, by using a descriptive-analytical method, Inequality of the theological view of Asharites commentators with Imami commentators, insufficient evidence, Ignoring the valid narrations in the occasion of the revelation of the verse and the difference in understanding the single words of the verse is purification, which shows the efforts of these commentators to prove their beliefs occasion and the Imamate of the three vicegerents using the verse of purification(Tathir). Imamiyya's scholarly criticisms and denials of the Asharites, expression of the similarity, and comparative view can be a step in bringing the Islamic religions closer.
Machine summary:
آیه تطهیر از آیات محکم الهی است که علاوه بر روایات فراوان شیعه، به گواهی احادیث بیشمار که از طریق اهلسنت نقل شده است در شأن اصحاب کساء (علی، فاطمه، حسن و حسین() نازل شده است؛ ولى برخی از فرقهها و مذاهب مثل اشاعره آن را حمل بر همسران پیامبرصلیاللهعلیهوآله كردهاند و بعضى مطلق خويشان را مشمولِ آيه دانسته اند.
رويکردهای مفسران فريقين در برداشت از آيه تطهير و روايات تفسيركننده «اهلالبيت» با بررسی دیدگاه مفسران فریقین و گفتمان کلامی آنان میتوان رویکرد مفسران ذیل آیه تطهیر را به سه شکل بیان کرد: رویکرد اول: آیه تطهیر صرفاً بیانگر فلسفه احکام شرعى و خطابات واقع در آیات پیرامون آن است؛ بدون آنکه گویاى فصل و منقبتى خاص براى مخاطبان آیه باشد (طبرسی، 1372، ج 8، ص 559؛ ابنکثیر، 1419ق، ج6، ص365) مفسران اهلتسنن عمدتاً ارتباط سیاقى مزبور را اساس نظریه تفسیری خود پیرامون آیه قرار دادهاند.
با توجه به مبانی و ارکان اعتقادی اشاعره در مسئلۀ امامت و خلافت و دیدگاههای متفاوت مفسران و بزرگان اشعری در شرایط امام و جانشین پیامبر(، لازم است به بررسی تطبیقی عصمت و لطف که از مباحث مهم مرتبط با آیه تطهیر است، پرداخته شود.
5. بررسی ديدگاه فريقين درباره عصمت اهلبيت( در آية تطهير از آنچه تاکنون در باب مورد نزول آیه، شناسایی مفردات آیه تطهیر، رابطۀ حدیث کساء با این آیه و تفاوت دیدگاه فریقین در عصمت امام و لطف خداوند به آن پرداخته شد، میتوان به وضوح دیدگاه امامیه و اشاعره دربارۀ آیه تطهیر را بیان کرد: 1ـ5.