Abstract:
ترجمه واژگان مشترک در قرآن کریم و زبان فارسی، از موارد اختلافی میان مترجمان فارسی قرآن کریم است. از میان حدود 700 واژه و 100 ترکیب شناساییشده در این حوزه، واژه «حرف» از واژگانی است که ترجمههای متفاوتی برای آن یاد شده است.
بر اساس ضوابط ترجمه واژگان مشترک در قرآن و زبان فارسی، در حوزه مفهومی، سه گونه وحدت معنایی، وجوه معنایی و اختلاف معنایی وجود دارد. درباره واژه «حرف» دستهای آن را با معنای رایج در زبان فارسی یکی دانسته و «به زبان و ظاهر» ترجمه کردهاند. اما سایر مترجمان آن را از گونه اختلاف معنایی دانسته و معانی متفاوتی همچون «شک و تردید»، «پرستش یکجانبه»، «به زبان و ظاهر» و «ضعف و سستی» آوردهاند.
نگارنده با تحلیل آرای مفسران، مترجمان و لغتشناسان و همچنین درنظر گرفتن سیاق و بافت آیات، بر این نظر است که رابطه مفهومی واژه «حرف» از گونه اختلاف معنایی است و ترجمه مناسب برای آن در آیه یادشده، «پرستش یکجانبه برای کسب سود مادی» است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و ناظر به منتخبی از ترجمههای معاصر فارسی قرآن کریم صورت گرفته است.
The translation of common words in the Holy Qur’an and the Persian language is one of the instances of disagreement among the Persian translators of the Holy Qur’an. Out of about 700 words and 100 combinations identified in this field, the word harf is one of the words for which different translations have been mentioned. According to the criteria of translating common words in the Qur’an and Persian language, there are three types of semantic unity, semantic aspects, and semantic differences in the conceptual field. Regarding the word harf, some have equated it with the common meaning in Persian and translated it as “in apparent language”. But other translators have considered it of a semantic difference type and have given different meanings such as “doubt”, “one-sided worship”, “in apparent language” and “weakness and lethargy” [and the English translators have mostly rendered it as, “on the fringe”; “on the verge”; “upon the very edge”, etc.]. Analyzing the opinions of commentators, translators and lexicographers, as well as considering the context of the verses, the author maintains that the conceptual relation of the word harf is of the semantic difference type and the appropriate translation for it in the mentioned verse is “one-sided worship for material gain”. This research has been carried out by descriptive-analytical method and encompasses a selection of contemporary Persian translations of the Holy Qur’an.
Machine summary:
نسبت به واژه «متحرف » و «يحرفون » ميان مترجمان قرآن کريم اختلاف زيادي وجود ندارد، ولي آنچه از مترجمان در ترجمه واژه «حرف » در آيه شريفه «و من الناس من يعبد الله علي حرف فإن أصابه خير اطمأن به و إن أصابته فتنة انقلب علي وجهه خسر الدنيا و الآخرة ذلک هو الخسران المبين » (حج : ١١) ارائه شده ، ترجمه هايي است که از نظر مفهومي کاملا با يکديگر متفاوت است .
» (فيروزآبادي، ١٤١٦: ٨٦/١) جوهري پس از بيان اين معنا که «حرف کل شيء» عبارت است از طرف و کرانه آن ، آورده است : «در معناي آيه «ومن الناس من يعبد الله علي حرف » گفته اند يعني بر يک وجه خدا را عبادت ميکنند و مقصود از آن ، عبادت خداوند در حال راحتي و گشايش است .
٥. بررسي و نقد آراء مترجمان معاصر اختلاف ديدگاه در ترجمه واژه «حرف » در آيه «ومن الناس من يعبد الله علي حرف» در ميان مترجمان ١ معاصر قرآن کريم نيز مشهود است و هر کدام بر اساس برداشت خود از معناي آيه شريفه ، اين واژه را ترجمه کرده اند که در ادامه به بررسي و تحليل آن مي پردازيم .