Abstract:
مقاله حاضر با موضوع عذرپذیری و آثار آن و با مراجعه به قرآن و روایات به بیان اهمیت پذیرش عذر و آداب آن، آثار عدم پذیرش عذر و آثار مثبت عذرپذیری میپردازد.
هدف این پژوهش تقویت مهارت عذرپذیری در جامعه و کاهش تنشهای ناشی از نبود آن است.
نپذیرفتن عذر آثاری چون عدم ورود به حوض کوثر، عدم بهرهمندی از شفاعت پیامبر
صلّی الله علیه و آله و سلّم و... را به دنبال دارد و در مقابل، عذرپذیری آثار فردی از جمله حصول تقوا، طولانیشدن عمر، نجات از عذاب دوزخ، سلامت روح و آثار اجتماعی از جمله دوام حکومت، بهرهمندی از برادری و تبدیل کینه به صلح را در پی دارد.
این تحقیق از نوع پژوهش دینی به روش توصیفی بوده که با گردآوری اطلاعات کتابخانهای تدوین شده است.
Machine summary:
بـديهي اسـت کـه گذشـت از خطاي ديگران بدون ملامت کردنشان و نيز رعايت ديگر آداب عـذرخواهي و گذشـت در پايداري زندگي اجتماعي نقش بسزایی دارد.
زیرا پیامبر گرامی( میفرماید: «مَن أتاهُ أخوهُ مُتَنصِّلاً فَلْيَقبَلْ ذلكَ مِنهُ، مُحِقّا كانَ أو مُبطِلاً، فإن لَم يَفعَلْ لَم يَرِدْ عَلَيَّ الحَوضَ»؛ هر کس برادرش به عذرخواهی نزد او آید، باید عذرش را بپذیرد، خواه عذرش موجه باشد یا ناموجه که اگر نپذیرد کنار حوض[کوثر] بر من وارد نشود (متّقي هندي، 1389ق، ج 3، حدیث ۷۰۲۹، ص351).
پس چنانکه گفته شد از نظر اسلام، پذیرش عذر دیگران برای خود انسان مفید خواهد بود و شخص میتواند به شفاعت امیدوار باشد (رحیمی و سلیمانی، زمستان 95، ص22).
پیامبر گرامی اسلام( نيز میفرماید: «مَن يَعْفُ يَعْفُ اللهُ عَنهُ»؛ هر کس عفو و گذشت داشته باشد خدا نیز از او گذشت خواهد کرد (قاضی قضاعی، 1361، ص ۱۴۳).
بـديهي اســت کـه خـودداري از عفو و بخشش و پذيرش عذر ديگران و نيز خودداري از عذرخواهي، پايداري زنـدگي اجتماعي را به خطر مياندازد (موسوي لاري، 1367، ص٣٦٨).
آثار مثبت عذرپذیری گذشت از خطاي ديگران و پذيرش عذر آنهـا از مصاديق نيکوکاري است كه اگر آگاهانه باشد، آثارمثبت فردي و اجتماعي زيادي در پي داشته و برکت و سـازندگي فـراوان دنيوي و اخروي را در زندگي به همراه خواهد داشت.
به طوری که پذیرش عذر دیگران و بخشش آنها نشانة پاکی روح و کمال مقام انسانی شمرده شده است.