Abstract:
چکیده دولت شفاف مدل جدیدی از دولتهای مدرن است که مبتنی بر شفافیت رویهها و رفتارهای سیاسی اقتصادی است. آزادی اطلاعات و دسترسی شهروندان به اطلاعات حوزه عمومی مهمترین وجه ممیزه این دولت است. هدف این پژوهش ارائه الگوی دولت شفاف برای جمهوری اسلامی ایران است. برای این منظور از نظریه داده بنیاد استفاده شد و با 16 متخصص حوزه شفافیت با دو روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی مصاحبه شد. بهمنظور تحلیل دادهها، سه نوع کدگذاری شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. در فرایند این پژوهش 163 کد باز و 12 کد محوری استخراج که بر اساس آن الگوی پارادایمی شفافیت دولت در بافت فرهنگی- اجتماعی ایران استخراج شد. مطابق یافته-های این پژوهش مؤلفه های تشکیل دهنده دولت شفاف عبارتند از: حکمرانی خوب، مشارکت کیفی اجتماعی، چابکی دولت و گردش آزاد اطلاعات. همچنین عوامل موثر بر شفافیت دولت براساس نظرات مشارکتکنندگان عبارتند از: اراده و انگیزه دولت برای شفافیت، زمینهها و شرایط اجتماعی، فرهنگی محیطی، مرحلهای بودن اجرای شفافیت، نهادسازی، تقویت فرهنگ عمومی، مدیریت شفاف، مدیریت و مهار فساد و توانمندسازی سمن ها. بدین ترتیب در شرایط فرهنگی سیاسی جامعه ایران، چنانچه این عوامل در کنار یکدیگر و همگام باهم وجود داشته باشد، شکلگیری دولت شفاف با مختصات فوق دور از انتظار نیست.
Transparent government is a new model of modern government based on the transparency of political-economic practices and behaviors.Freedom of information and citizens' access to public information is the most important feature of this government. The purpose of this study is to provide a model of transparent government for the Islamic Republic of Iran. For this purpose, the data theory of the foundation was used and 16 experts in the field of transparency were interviewed using two methods of targeted sampling and snowball.In order to analyze the data, three types of coding including open, axial and selective coding were performed. In the process of this research, 163 open codes and 12 central codes were extracted, based on which the paradigm model of government transparency in the socio-cultural context of Iran was extracted. According to the findings of this study, the components of a transparent government are: good governance, quality social participation, government agility and free flow of information. Also, the factors affecting government transparency based on the participants' opinions are: the government's will and motivation for transparency, social contexts and conditions, environmental culture, step-by-step implementation of transparency, institutionalization, strengthening public culture, transparent management, corruption management and control and empowerment Civil SocietyThus, in the cultural and political conditions of Iranian society, if these factors exist together and at the same time, the formation of a transparent government with the above characteristics is not far from expectation.KeywordsTransparent government, transparency, corruption, governance, Grounded theory
Machine summary:
همچنين عوامل مؤثر بر شفافيت دولت بر اساس نظرات مشارکت کنندگان عبارت اند از: اراده و انگيزه دولت براي شفافيت ، زمينه ها و شرايط اجتماعي ، فرهنگي محيطي ، مرحله اي بودن اجراي شفافيت ، نهادسازي ، تقويت فرهنگ عمومي ، مديريت شفاف ، مديريت و مهار فساد و توانمندسازي سمن ها.
سؤال اصلي اين پژوهش عبارت است از: مؤلفه ها و بايسته هاي الگوي دولت شفاف براي جمهوري اسلامي چيست ؟ سؤالات فرعي پژوهش نيز که باهدف تعيين عوامل تأثيرگذار بر شفافيت دولت طراحي شد، عبارت اند از: دولت شفاف چگونه تعريف مي شود؟ عناصر تشکيل دهنده و ويژگي هاي دولت شفاف چيست ؟ شرايط علّي يا پيشايندهايي که باعث شفافيت دولت مي شوند چه هستند؟ شرايط زمينه اي يا محيطي و مؤلفه هاي واسطه اي که مي تواند در رسيدن دولت به شفافيت مؤثر باشد، کدامند؟ اين پژوهش کيفي است و ماهيتي خوداکتشافي دارد؛ بنابراين براي انجام آن ، از رويکرد استقرايي و نظريه پردازي داده بنياد استفاده شد.
برخي از اين مقوله ها به عنوان مؤلفه هاي شکل دهنده دولت شفاف (حکمراني خوب ، مشارکت کيفي بالا، چابکي دولت و گردش آزاد اطلاعات ) و برخي نيز در نقش عوامل تأثيرگذار بر دولت شفاف (اراده و انگيزه دولت براي شفافيت ، زمينه هاي اجتماعي ، فرهنگي و محيطي ، مرحله اي بودن اجراي شفافيت ، نهادسازي ، تقويت فرهنگ عمومي ، مديريت شفاف ، مديريت و مهار فساد، توانمندسازي سمن ها) ارائه شد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار شماره (٤) الگوي پارادايمي شفافيت دولت در بافت فرهنگي - اجتماعي ايران بر اساس نظريه داده بنياد درمجموع يافته هاي اين پژوهش نشان داد که مؤلفه هاي تشکيل دهنده دولت شفاف عبارت اند از: حکمراني خوب ، مشارکت کيفي اجتماعي ، چابکي دولت و گردش آزاد اطلاعات .