Abstract:
با وجود همة فواید نقد، که مهمترین آنها از منظر اخلاق اسلامی، ایجاد زمینه اصلاح و رشد فردی و اجتماعی است، فضای سیاسی کشور و فعالیتهای فعالان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، چهرههای معروف و سایر بازیگران عرصه سیاست، تفاوت محسوسی با نقطه مطلوب از نظر اخلاق اسلامی دارد. حفظ حدود اخلاقی، در کنار نقد و انتقادگری در عرصة مسائل سیاسی ـ اجتماعی، در گرو شناخت کافی نسبت به آموزههای دینی و شاخصهای اخلاقی در عرصه نقد سیاسی ـ اجتماعی است. هدف این مقاله، توصیف شاخصهای اخلاقی برای آشنایی فعالان نقد با این شاخصها و در نتیجه، رشد فرهنگ نقد در پرتو اخلاقمداری است. این تحقیق، با روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته و اطلاعات آن، با استفاده از منابع کتابخانهای گردآوری شده است. نتایج بهدست آمده حاکی از این است که شاخصهای عام اخلاقی نقد سیاسی ـ اجتماعی عبارت است از: اخلاص، مهار احساسات و تمایلات، حقمحوری، انصاف، دینمحوری و ارزشگرایی اسلامی، خیرخواهی، عدالتطلبی، رعایت وفاق و اعتماد اجتماعی، تعاون و همیاری، رعایت مصالح معنوی جامعه، ادای حقوق برادران دینی، قانونگرایی، عدم ملاحظه منافع شخصی، توجه به مواضع دشمن، نصیت و مشارکت سیاسی، مصلحتسنجی و اولویتسنجی.
Despite all the benefits of criticism, the most important of which according to the perspective of Islamic ethics, is to create the ground for individual and social reform and growth, the political atmosphere of the country and the activities of political, social, cultural activists, famous figures, and other actors in the field of politics are significantly different from the desired point in terms of Islamic ethics. Maintaining moral boundaries, along with critique and criticism in the field of socio-political issues, depends on sufficient knowledge of religious teachings and moral indicators in the field of socio-political critique. The aim of this study is to describe ethical indicators to familiarize critics with these indicators and, as a result, the growth of a critical culture in morality. This study, by using the descriptive-analytical method, and its information has been collected using library resources. The findings of study show that the general ethical indicators of socio-political criticism are: sincerity, control of emotions and desires, right-centeredness, justice, religion-oriented and Islamic value-oriented, benevolence, justice-seeking, observance of social harmony and trust, cooperation and assistance, observance of the spiritual interests of society, fulfillment of religious brothers' rights, legalism, disregard for personal interests, Paying attention to enemy positions, political advice, and participation, expediency, and prioritization.
Machine summary:
com ( هادي حسينخاني/ استاديار گروه اخلاق مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني( مهدي اميدي نقلبري/ دانشيار گروه علوم سياسي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني( دريافت: 20/01/1400 ـ پذيرش: 30/04/1400 چکيده با وجود همة فوايد نقد، که مهمترين آنها از منظر اخلاق اسلامي، ايجاد زمينه اصلاح و رشد فردي و اجتماعي است، فضاي سياسي کشور و فعاليتهاي فعالان سياسي، اجتماعي، فرهنگي، چهرههاي معروف و ساير بازيگران عرصه سياست، تفاوت محسوسي با نقطه مطلوب از نظر اخلاق اسلامي دارد.
نتايج بهدست آمده حاکي از اين است که شاخصهاي عام اخلاقي نقد سياسي ـ اجتماعي عبارت است از: اخلاص، مهار احساسات و تمايلات، حقمحوري، انصاف، دينمحوري و ارزشگرايي اسلامي، خيرخواهي، عدالتطلبي، رعايت وفاق و اعتماد اجتماعي، تعاون و همياري، رعايت مصالح معنوي جامعه، اداي حقوق برادران ديني، قانونگرايي، عدم ملاحظه منافع شخصي، توجه به مواضع دشمن، نصيت و مشارکت سياسي، مصلحتسنجي و اولويتسنجي.
جلوگيري از بروز نابساماني در جامعه، رشد و تعالي فرد و جامعه، تشخيص صدق و کذب مدعيان نقدپذيري، انجام درست فريضه امر به معروف و نهي از منکر در قالب نقد، بسترسازي براي مشارکت سياسي مردم در نظام اسلامي و حفظ سرماية اجتماعي، فراهم نمودن زمينه تضارب آراء و رشد علوم انساني اسلامي، و در نهايت حرکت به سمت تمدن اسلامي، همگي بيانگر ضرورت شناخت شاخصهاي نقد سياسي ـ اجتماعي است.
توجه به اين نکته ضروري است که شاخص رعايت وفاق و اعتماد اجتماعي، تا جايي اهميت دارد که مقدمهاي براي صلاح و اصلاح جامعه باشد و اگر منجرّ به زير پا گذاشتن حقّ و انحراف جامعه گردد، داراي ارزش منفي خواهد بود.