Abstract:
پژوهش پیشرو با هدف فهم مسئلة حضور دختران نوجوان در شبکههای اجتماعی مجازی با تأکید بر روابط والد - فرزندی انجام شده است. این پژوهش یک پژوهش کیفی است و دادهها از طریق مصاحبة نیمهساختاریافته با سی نفر از دختران دبیرستانی شهر قم (از سه دبیرستان در سه منطقة گوناگون) در سال تحصیلی 1397-1398 با توجه به نمونه گیری تیپیک و هدفمند انجام شده است. پس از کدگذاری مصاحبه ها، نتایج در دو مقولة کلی آسیب های خانوادگی و فردی گردآوری شد. نتایج بیانگر آن است که حضور دختران نوجوان در شبکه های اجتماعی مجازی روابط میان آنها و والدینشان را در دو مؤلفة اقتدار و صمیمیت دچار چالشهای جدی کرده است. تعارض میان والدین و فرزند، به چالش کشیدن اقتدار والدین، شکستن حرمت والدین، کاهش صمیمیت میان والدین و فرزند و کاهش ارزش های خانوادگی ازجمله آن چالشهاست. حضور دختران در شبکههای اجتماعی مجازی آسیبهای فردی نیز در پی دارد که بستری برای به چالش کشاندن اقتدار والدین میشود و رابطة دختران نوجوان و والدینشان را با چالشهایی روبهرو میکند.
The present study was conducted with the aim of understanding the issue of adolescent girls' presence in virtual social networks with emphasis on parent-child relationships. Applying the qualitative research method, this study collected the data through semi-structured interviews with thirty high school girls in Qom (from three high schools in three different regions) in the academic year 2019-2020 according to the typical and purposeful sampling. After coding the interviews, the results were collected in two general categories of family and personal detriments. The results indicated that the presence of adolescent girls in virtual social networks has posed serious challenges to the relationship between girls and their parents regarding the elements of authority and intimacy. Moreover, imposing conflicts between parents and children, challenging parental authority, violating parental dignity, reducing intimacy between parents and children, and degrading family values are among these challenges. The presence of girls in virtual social networks also causes personal harms, which provides the ground for challenging parental authority; furthermore, it entangles the relationship between adolescent girls and their parents with challenges.
Machine summary:
مســـئلۀ حضـــور دختـــران نوجـــوان در شبکه هـاي اجتمـاعي مجـازي بـا تأکيـد بـر روابط والد ـ فرزندي تاريخ دريافت : ١٤٠٠/٣/٣٠ تاريخ تأييد: ١٤٠٠/٤/٢٣ محمد تقي کرمي قهي دانشيار گروه علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبائي ـ فهيمه زارع (نويسنده مسئول ) پژوهشگر مقيم پژوهشکده زن و خانواده ـ چکيده پژوهش پيش رو با هدف فهم مسئلۀ حضور دختـران نوجـوان در شـبکه هـاي اجتماعي مجازي با تأکيد بر روابط والـد - فرزنـدي انجـام شـده اسـت .
اين دختران نوجوان نسلي هستند کـه دوران جامعـه پـذيري آنهـا بـا حضـور گسـتردة فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعي در زندگي روزمرة افراد هم زمان شده است ؛ نسلي کـه از سنين کودکي، دسترسي به اين فضا را تجربـه کـرده ، کـنش هـا و انتخـاب هـاي جديـدي برايش فراهم بوده و با استفاده از شبکه هـاي اجتمـاعي مجـازي، توانـايي بازانديشـي دربـارة هويت خويش را يافته است .
بر اساس يافته هاي اين پژوهش ، حضـور دختـران نوجـوان در فضـاي مجـازي افـزون بـر آسـيب هـاي خـانوادگي، آسيب هاي فردي نيز براي نوجوانان به دنبال دارد که خود ايـن آسـيب هـا، بسـتري بـراي بـه چـالش کشـاندن اقتـدار والـدين مـيشـود و رابطـۀ دختـران نوجـوان و والدينشـان را دچـار تعارض هايي ميکند.
بر اساس يافتـه - هاي اين پژوهش ، پيام رسان تلگرام و شبکه اجتماعي اينسـتاگرام در ميـان انـواع شـبکه هـاي اجتماعي مجازي، با اقبال بيشتري از سوي دختران نوجوان روبه رو شـده و نسـبت بـه مـوارد ديگر ترجيح داده شده است .