Abstract:
انسان تربیتیافته اخلاقی، فردی است که بر عواطف خود کنترل داشته و آنها را در مسیر رضایت الهی ابراز میکند، و این مهم نیازمند آمادهسازی و برداشتن موانع است؛ چراکه تربیت اخلاقی در بعد عاطفی دارای دو بعد سلبی و ایجابی است؛ که در بعد سلبی، پیرایش نفس از رذایل عاطفی و در بعد ایجابی، آراستن آن به فضایل عاطفی مدنظر است. به گفته اهل عرفان، اول تخلیه، سپس تجلیه. نخست باید نفس را از آلودگیها پیراست و سپس آن را با فضیلتهای اخلاقی آراست. ازاینرو، میتوان به اهمیت روشهای اصلاحگرایانه عاطفهمدار در تربیت اخلاقی پی برد. هدف از این مقاله استخراج روشهای اصلاحگرایانه عاطفهمدار در تربیت اخلاقی براساس دیدگاه آیتالله مصباح است. روش این تحقیق، توصیفی تحلیلی است و با مراجعه به یادداشتها، تالیفها و سخنرانیهای استاد انجام گرفته است. یافتهها نشان میدهد که جهت اصلاح عواطف مذموم در تربیت اخلاقی میتوان از روشهای پیشگیری، غفلتزادیی، تذکر، ترهیب، و موعظه بهره گرفت.
A morally educated person is a person who has control over his emotions and expresses them in the path of divine satisfaction, but this requires preparation and removal of obstacles; because moral education in the emotional dimension has two dimensions, negative and positive. In the negative dimension, the soul is adorned with emotional vices, and in the positive dimension, the soul is adorned with emotional virtues. According to mystics, first relinquishment, then adornment. Hence, the importance of emotion-oriented reformist methods in moral education can be understood. This article seeks to extract emotion-oriented reformist methods in moral education based on the view of Ayatollah Mesbah. Using a descriptive-analytical method this paper has been proposed based on Ayatollah Mesbah's notes, books and lectures. The findings show that in order to modify the reprehensible emotions in moral education, methods of prevention, neglect, warning, intimidation, and preaching can be used.
Machine summary:
در مقالة حاضر علاوه بر پاسخ به سؤال اصلی که شناسایی روشهای اصلاحگرایانه عاطفهمدار در تربیت اخلاقی از منظر آیتالله مصباح است، به چند سؤال مقدماتی هم پاسخ خواهیم داد و آن اینکه تربیت اخلاقی در نظر استاد چه تعریفی دارد؟ و عاطفه در دیدگاه ایشان چیست و چه مؤلفههایی را شامل میشود؟ پاسخ به سؤالات اصلی و فرعی طرحشده بر طبق آثار و اندیشههای آیتالله مصباح از آن جهت اهمیت دارد که ایشان از معدود اندیشمندانی بودند که در کنار توجه بینش، بهصورت جدی عواطف و گرایشها را در آثار اخلاقی خود آوردهاند و این ارائۀ مباحث اخلاقی عاطفی، در طول سالیان مختلف بهصورت منظم در قالبهای مختلف ادامه داشته و تکمیلتر شده است.
2. روشهای اصلاحگرايانة عاطفهمدار در تربيت اخلاقی روشهای اصلاحگرایانۀ عاطفهمدار تربیت اخلاقی که هدف آنها حذف یا مبارزه با رذایل عاطفی و رفتارهای ناشایست اخلاقی است (داودی، 1391، ص153)، نقش مهمی در کنترل عواطف و مهار و تضعیف گرایشهای منفی و همچنین تعالیبخشی و رشد و کمال متربی دارد و ممکن است برای پیشگیری از تشدید یا درمان این گرایشها مورد استفاده قرار گیرند.
ـ طبق آثار آیتالله مصباح «پیشگیری، غفلتزدایی، تذکر، ترهیب و موعظه» ازجمله روشهای اصلاحگرایانه عاطفهمدار در تربیت اخلاقی هستند که هدف آنها حذف یا مبارزه با رذیلت و رفتارهای ناشایست عاطفی است و نقش مهمی در کنترل عواطف و مهار و تضعیف گرایشهای منفی و همچنین تعالیبخشی و رشد و کمال متربی دارند.