Abstract:
با توجه به شدت آسیبپذیری روستاهای ایران در برابر حوادث پیشبینینشده، رعایت استانداردها بهویژه برای ساخت بناهای مقاومتر در برابر زمینلرزه ضروری و اجتنابناپذیر است. از اینرو، مطالعه توصیفی- تحلیلی و میدانی حاضر با هدف بررسی میزان تابآوری روستاهای کوهستانی و جلگهای و کاهش خسارات احتمالی ناشی از زلزله در شهرستان آمل انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل خانوارهای ساکن چهار روستای کوهستانی و چهار روستای جلگهای بود که از آن میان، با استفاده از رابطه کوکران، 270 نفر از سرپرستان خانوار بهعنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. گردآوری دادهها با بهرهگیری از روشهای مشاهده و مصاحبه سازمانیافته و نیز پرسشنامه صورت گرفت و برای سنجش و تحلیل دادهها نیز ازمدل تحلیل خوشهای سلسلهمراتبی استفاده شد. طی فرآیند خوشهبندی، روستاهای مورد مطالعه، از نظر میزان تابآوری در برابر زمینلرزه، به چهار خوشه متفاوت طبقهبندی شدند. نتایج مطالعه نشان داد که تکروستای خوشه اول و روستاهای خوشه دوم واقع در منطقه کوهستانی، بهترتیب، آسیبپذیرترین روستاها محسوب میشوند و روستاهای خوشه سوم و تکروستای خوشه چهارم واقع در نواحی جلگهای نیز بهترتیب، از میزان تابآوری بالاتری در برابر زلزله برخوردارند.
Due to the severe vulnerability of Iranian villages to unforeseen events, compliance with standards is especially necessary and inevitable for the construction of buildings more resistant to earthquakes. Therefore, this descriptive-analytical and field study aimed at investigating the resilience of mountainous and plain villages and reduce the possible damage caused by the earthquake in Amol County of Mazandaran province in Iran. The statistical population of the study included households living in four mountain villages and four plain villages, from which, using Cochran's formula, 270 household heads were selected as the sample size. The required data were collected through observation and structured interview methods as well as a questionnaire; in addition, a hierarchical cluster analysis model was used to measure and analyze the data. During the clustering process, the studied villages were classified into four different clusters in terms of seismic resistance. The study results showed that the single village of the first cluster and the villages of the second cluster located in the mountainous region were the most vulnerable villages, and the villages of the third cluster and the single village of the fourth cluster located in the plains had higher resistance to earthquakes, respectively.
Machine summary:
قدر مسلم داشتن آگاهي و دانش در زمينۀ ايـن حـدود و وظايف ، آگاهي از نوع مخاطرات پيش روي اجتماعات روستايي، نحؤە کنترل اين مخـاطرات و عرصـه هـاي تحـت تـأثير آن ، نحـؤە اقـدام در مراحـل مختلـف مـديريت بحـران (پيشـگيري، آمادگي، واکنش و بازسازي) و شيوه هاي آموزش و اطلاع رساني بـه روسـتاييان و سـازمان دهـي آنها به عنوان اهرم هايي خودجوش در زمان وقوع مخاطرات ميتواند تـا حـد زيـادي تـاب آوري روستاها را افـزايش دهـد؛ و در مقابـل ، ضـعف در دانـش مـديريت بحـران بـين مـديران محلـي آسيب هاي ناشي از بحران ها و مخاطرات را در مناطق روستايي افزايش ميدهد و از موانـع اصـلي جلب مشارکت هاي مردمي به شمار ميآيد.
بر ايـن اسـاس ، بـا توجه نتايج به دست آمده ، تقويت شاخص هاي اقتصادي و اجتمـاعي از قبيـل ايجـاد فرصـت هـاي شغلي، افزايش درآمد روستاييان ، تنوع شغلي و افزايش انگيـزه مانـدگاري روسـتاييان بـه منظـور تثبيت جمعيت روستايي ميتواند تاب آوري سکونتگاه ها در برابر بلاياي طبيعي را افزايش دهـد.
مطالعـات انجـام شـده در تحقيـق حاضـر در خصوص تاب آوري سکونتگاه هاي روستايي نشان ميدهـد کـه نتـايج پـژوهش حاضـر بـا نتـايج و يافتـه هـاي تحقيقـات باکـل (٢٠١٦ ,Buckle)، ظفـري و ويسـي (٢٠١١ ,Zafari and Veisi) و دريان آستانه و حاجيحسيني (٢٠١٩ ,Darban Astaneh and Haji-Hosseini) مطابقـت دارد.
Spatial analysis of resilience differences in urban and rural areas against natural hazards, case study: Poldokhtar City.
Analysis of rural settlements resilience against natural hazards with emphasis on earthquake )case study: Shirvan sub-district of Boroujerd County(.