Abstract:
غیبت امام و عدم دسترسی مستقیم امت به امام و آمادهسازی جامعه شیعی برای ورود به دوره غیبت حضرت مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشّریف از جمله مسائلی است که نیازمند ایجاد مقدمات توسط امامان به ویژه امامان متاخر (ابناء الرضا) میباشد. هر چقدر به آغاز این دوره از فصل جدید که همان عدم دسترسی مستقیم شیعیان به امام خود نزدیکتر میشویم. شرایط برای امامان آمادهساز این مرحله مشکلتر به نظر میرسد. تحقیق پیش رو درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که نقش امام حسن عسکری علیه السّلام در آمادهسازی جامعه شیعی برای عصر غیبت حضرت قائم عجّل الله تعالی فرجه الشّریف به چه میزان و چگونه بوده است؟ نتیجه توصیف و تحلیل متون تاریخی و حدیثی، در بررسی فعالیتها و آموزههای امام حسن عسکری علیه السّلام فرضیه نویسنده را تایید میکند که امام حسن عسکری علیه السّلام با توجه به شرایط موجود جامعه و عصر حاکم به عنوان آخرین امام در این دوره نقش مهمی در ترسیم و تبیین درست زوایای مختلف غیبت حضرت مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشّریف و آماده کردن شیعیان قبل از آغاز دوره غیبت داشتند.
The absence of Imam and impossibility of access to Imam for followers and preparation of Shia society for entering the period of Imam's absence are some of the main causes which necessitates founding some elements by Imams, mostly by Imam Hassan Askari. As much as we approach the time in which the direct connection between Imam and followers gets tougher, the circumstances for preparing Imams gets more difficult. The following research answers a very important question: what was the role of Imam Hassan Askari in preparing Shia society for the absence period? The conclusion of explanation and historical analysis of narrative sources concerning Imam Hassan's activities and narrations affirms the author's hypothesis that Imam Hassan had a remarkable role in explaining the important matters about Imam Mahdi's Absence and preparing the followers before the arrival of absence period.
Machine summary:
تحقیق پیش رو درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که نقش امام حسن عسکری(ع) در آمادهسازی جامعه شیعی برای عصر غیبت حضرت قائم(عج) به چه میزان و چگونه بوده است؟ نتیجه توصیف و تحلیل متون تاریخی و حدیثی، در بررسی فعالیتها و آموزههای امام حسن عسکری(ع) فرضیه نویسنده را تأیید میکند که امام حسن عسکری(ع) با توجه به شرایط موجود جامعه و عصر حاکم به عنوان آخرین امام در این دوره نقش مهمی در ترسیم و تبیین درست زوایای مختلف غیبت حضرت مهدی(عج) و آماده کردن شیعیان قبل از آغاز دوره غیبت داشتند.
هدفی که این تحقیق دنبال میکند در ادامه سلسله تحقیقات و واکاوی فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی امامان متأخر بعد از امام رضا(ع) مشهور به ابناء الرضا(ع)، به نقش امام حسن عسکری(ع) از منظر آمادهسازی جامعه شیعی در دوره غیبت برای الگوبرداری جامعه کنونی شیعی است.
(مسعودی، 1384: 253؛ مجلسی، 1403ق: ج50، 309) قدرت عظیم و انسجام اجتماعی شیعیان در عراق از طرفی و آگاهی خلفای عباسی از ولادت فرزند امام حسن عسکری(ع) که نامش مهدی و آخرین امام شیعیان است از طرفی دیگر باعث اتخاذ شدیدترین تدابیر امنیتی در خصوص امام بود به طوری که ایشان را ناگزیر به این کرده بودند که در هر هفته روزهای دوشنبه و پنجشنبه در دربار اعلام حضور نماید.
در کنار انجام وظایف الهی و راهنمایی شیعیان و تعمیقبخشی به فرهنگ اسلامی توسط امامان شیعه آمادهسازی درست و هوشمندانه در جامعه اسلامی خصوصا شیعیان به منظور فراهم شدن زمان غیبت یکی از مهمترین اقدامات امامان(ابناء الرضا) به خصوص امام حسن عسکری(ع) بوده است.