Abstract:
ارتداد در لغت به معنی بازگشت از دین و در اصطلاح حقوقی، اعلام علنی ترک یک دین می باشد. در ایران، در قانون مجازات اسلامی هیچ تعریفی از جرم ارتداد نشدهاست اما این بدان معنا نیست که دادگاههای ایران نمیتوانند شخص مرتد را مورد تعقیب کیفری قرار داده مجازات کنند. در فقه امامیه ارتداد به فطری و ملی تقسیم می شود که از حیث کیفر و عواقب، متفاوت اند و توبه مرتد فطری مرد پذیرفته نیست، ولی از زن و نیز از مرتد ملی پذیرفته است. برای این عمل حکم و مجازات مشخصی در فقه امامیه پیش بینی شده است. ولی در قانون مجازات اسلامی ایران ارتداد به عنوان یک عمل مجرمانه صریحا مورد جرم انگاری قرار نگرفته است. واژه ارتداد و رده نزد تمام لغویون به معنای رجوع و بازگشت است.خواه از دین باشد و خواه غیر از آن، تنها راغب اصفهانی، واژه رده را به معنای رجوع از دین در نظر گرفته است. در این مقاله بر آن هستیم مبانی و موجبات ارتداد در قانون مجازات مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد و به بررسی احکام آن بپردازیم.
Machine summary:
بنابراین طبق آیه 110 سوره نحل، مرتدّ چنانچه توبه کند و به اسلام بازآید، توبه او قبول است و با وجود دلالت آیات فوق بر قبول توبه مرتدّ، آیا می توان نتیجه گرفت که چنانچه مرتدّ در محکمه اسلامی توبه کند، توبه او از میان برنده مجازات او نیز خواهد بود؟ ممکن بگوئیم با توجّه به پذیرش توبه در این آیات، در مقابل عذاب اخروی، بنابراین مراد از آن چیزی جز برداشتن عذاب اخروی نیست؛ امّا مجازات دنیوی بر جای خود هست.
امّا نکته قابل توجّه در سخن برخی از فقهای حنبلی این که حکم مرتدّ مکرّر و زندیق یا منافق یعنی کسی که اظهار اسلام می کند ولی واقعاً مسلمان نیست را یکجا آورده اند.
زیرا در این صورت تنها در صورتی که قتل سبب می شود از سرایت ارتداد که از آن با تعبیر لطیف«فتنه»یاد شده است، جلوگیری کند، تجویز می شود؛امّا در صورتی که قتل مرتدّ چنین اثری نداشته باشد و یا بر عکس، خود مصداقی از «فتنه» باشد، نمی توان به آیه در جواز یا وجوب قتل مرتدّ استناد کرد.
بخش سوم: مبانی فقهی و قانونی ارتداد بند اول:ارتداد در دیدگاه های فقهی الف:دیدگاه مشهور آیا مرتدّ در همان معنای لغوی، موضوع احکام شرع است یا اینکه می توان از روی ادلّه و منابع، موضوع را عنوان دیگری تعیین کرد؟هر چند که فقها در تعریف مرتدّ دچار اختلاف شده اند، فقهای امامیه معتقدند که مرتدّ کسی است که خداوند و پیامبر یا ضروریات دین را انکار نماید یا کسی که به اسلام کافر شود.