Abstract:
کشور ایران دارای پهنهبندی اقلیمی گرم و خشک و گرم و مرطوب، معتدل و مرطوب و سرد و کوهستانی است. اقلیم گرم و خشک واقع در نواحی مرکزی ایران و اقلیم گرم و مرطوب واقع در حاشیه خلیجفارس است. عامل اقلیم در شکل و ترکیب معماری شهرهای ایران نقش عمدهای داشته است و مسائل آب هوایی بهعنوان مشکل حاد برای مردم مطرح بوده است. شوادان و گودال باغچه دو عنصر شاخص معماری زیرزمینی است که شوادان در اقلیم گرم و مرطوب و گودال باغچه در اقلیم گرم و خشک است، این عناصر معماری اغلب در شهرهای یزد، کاشان بهعنوان شهرهای شاخص واقع در کویر (گرم و خشک) و دزفول و شوشتر در حاشیه خلیجفارس به دلیل شرایط خاص آب و هوایی بنا شد است. بدین منظور ابتدا بهضرورت توجه اقلیم و اصول طراحی اقلیمی در معماری سنتی ایران خواهد شد.
Iran has a climate of hot and dry, hot and humid, temperate and humid, cold and mountainous. It is a hot and dry
climate located in the central regions of Iran and a hot and humid climate located in the Persian Gulf. Climate
factors have played a major role in the shape and composition of the architecture of Iranian cities, and climate
issues have been an acute problem for the people. Shavadan and Baghcheh pit are two elements of underground
architecture that Shavadan is in hot and humid climate and Baghcheh pit is in hot and dry climate. And Shushtar
was built on the shores of the Persian Gulf due to special weather conditions. For this purpose, first the need to
pay attention to climate and principles of climate design in traditional Iranian architecture.
Machine summary:
واژههاي كليدي: گودال باغچه، معماری سنتی، اقلیم گرم و خشک 1 - یا شوادون در معماری جنوب غرب ایران -بخصوص دزفول و شوشتر بهعلت شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب حاکم بر آنجا، معماران برای فراهم کردن شرایط اسایش و زندگی راحتی- فضایی سردابی در زیرزمین در نظر میگیرند، ضخامت دیوار و مصالح خشت و آجر در قالب عایق حرارتی و از همه مهمتر وجود حفرههایی در دیوار و سقف تعبیه میشود کمکی است بسیار ارزنده برای عدم انتقال هوای گرم به داخل محیطی که انسان زندگی میکند.
(شکاری نیری، فرمانی انوشه، و عطار، 1394) معماری ایرانی که ابتدا درمحدوده فلات ایران و سپس درحوزه نفوذفرهنگ ایرانی شکل گرفت همچون همه معیارهایی که ریشه درفرهنگ بومی دارند به اقلیم توجه داشته و تاپایان دوره قاجار اثارباارزشی ازخود بجا گذاشته است بررسی نمونه های به جامانده نشان میدهد معماران ایرانی درگذشته ازبادگیر برای تعدیل گرمای درون خانه ها وتالارها و آب انبارها استفاده میکردند ورنگهای بکاررفته درتزئینات ساختمان ها متاثرازویژگیهای اقلیم گرم و خشک بوده اند دراین مقاله سعی شده است تا تأثیر شرایط اقلیمی گرم و خشک را بروی شکل گیری ساختارفیزیکی شهریزد و ویژگیهای خانه های سنتی مناطق گرم و خشک ایران از جنبه های مختلف طراحی و اجرایی از طریق مشاهده بافت شهرهای گرم و خشک فرم، جهت گیری بنا ارتفاع و سایر اجزای خانه های حیاط مرکزی مورد موشکافی قرار گیرد در ادامه با در نظرگرفتن فاکتورهای اقلیمی در روند طراحی معماری، خانه های سنتی بافت یزد بهعنوان یکی از عناصر شاخص و موفق طراحی معماری در حوزه گرم و خشک ایران که لقب " خانه چهارفصل" را گرفته اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.