Abstract:
در بررسی روش تفسیری مفسران قرآن کریم، بررسی پیشزمینه اولین گام شمرده میشود. یکی از پیشزمینههای معرفتی ازوتریک (باطنی و نهان)، نگاه کمینهگرا یا بیشینهگرا داشتن مفسر نسبت به مسائل مختلف است. مسئلۀ اصلی این نوشتار بررسی زمینههای کمینهگرایی و بیشینهگرایی اثرگذار در روش تفسیری مفسران قرآن کریم است. با توجه به اینکه قرآن در درجۀ اول از محتوای دینی و مذهبی برخوردار بوده و همچنین به صورت یک متن است، لذا زمینههای کمینهگرایی و بیشینهگرایی مطرحشده در این مقاله هم تابعی از این دو ویژگی- دینی و ادبی- و ناظر به آنها است و به زمینههای دیگر پرداخته نشده است. از این رو در این نوشتار، دین، شریعت، متن (نصوص) و تأویل به عنوان چهار زمینۀ مهم در کمینهگرا یا بیشینهگرا بودن مفسران، با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و اثرگذاری آن بر نوع فهم و تفسیر از آیات تبیین شده است. همچنین راههای احراز کمینهگرا یا بیشینهگرا بودن مفسر در هر کدام از زمینهها نیز تبیین شده است.
Analyzing the backgrounds of a commentator is the first step in examining his method of interpretation. One of the esoteric backgrounds is the minimalist or maximalist view of the interpreter in various issues. The main theme of this article is to study the areas of minimalism and maximalism that are effective in the interpretive method of the commentators of the Holy Quran. Since Quran is a text with a religious content, the contexts of minimalism and maximalism discussed in this article also look at these two characteristics - being a text and having a religious content - and do not address other issues. Therefore, in this article, religion, Sharia, text (Nosus) and exegesis as four important fields in the minimalism or maximalism of commentators has been studied with a descriptive-analytical approach and its effect on the type of understanding and interpretation of verses has been analyzed. In addition, the ways to prove that the interpreter is minimalist or maximalist are explained in each of the fields.
Machine summary:
٢-١- کمینه گرایی یا بیشینه گرایی در دین در اینکه مفسر به دنبال کشف پیام و مقصود گوینده و صاحب وحی است ، تردیدی نیست و نیز در اینکه خود متن دارای مجموعه ای از الزامات است که تا حدودی فهم از آن را محدود و معین میکند و خودش یکی از راه های کشف مقصود است ، بحثی نیست ؛ در حقیقت آنچه مورد بحث است ، این است که مفسری که در جستجوی مقصود صاحب پیام 1.
جریان ها برای دیدگاه های خودشان در زمینۀ کمینه گرایی یا بیشینه گرایی به دلایل متعددی استناد میجویند از جملۀ این دلایل برخی آیات قرآن هستند که میتوان با بررسی آنها در تفاسیر متوجه نوع نگاه و رویکرد آنها شد، آیاتی مانند «...
قاعدتا در بین فرق اسلامی ـ و به تبع مفسران که متعلق به یکی از فرق هستند ـ هم همیشه انتظار این است که موضع خودشان را در قبال متون مقدس و بویژه قرآن کریم مشخص کنند و اعلام دارند که چگونه با قرآن مواجه میشوند؟ اینجاست که مبحث تأویل و بحث های مرتبط با آن مانند ظاهرگرایی، باطن گرایی و عقل گرایی مطرح میشود.
ک: علیداد؛ آل مجدد، ١٣٩٤ش : ١٣٤-١٣٣) در امامیه جریان های اصحاب حدیث و اخباریان متأخر در زمینۀ عقل گرایی کمینه گرا بوده و به ظاهرگرایی شناخته میشوند ولی به نظر برخی آنها از جمله استرآبادی، شیخ حر عاملی، بحرانی ظاهرگرایی و تمسک به ظواهر الفاظ فقط در مورد احادیث ائمه جائز است و ظواهر قرآن را برای غیر معصوم دارای حجیت نمیدانند.