Abstract:
حبس، یکی از مهمترین مجازاتها در قوانین کیفری است که اقسام گوناگونی دارد ولی یکی از انواع حبس که میتوان آن را چالش برانگیزترین نوع حبس نیز خواند، حبس انفرادی است که از طریق نگهداری محبوسان(متهمان و محکومان) در سلول های انفرادی به اجرا درمیآید. این نوع اجرای حبس، هرگز مصون از انتقاد و آسیبشناسی نبوده است. البته موافقان این نوع حبس، دلائلی ازجمله لزوم تنبیه و تنبه محبوس را ذکر کردهاند ولی به نظر میرسد معایب و انتقادهای این نوع اجرای حبس، به مراتب، بسیار بیشتر از این قبیل مزایای حداقلی است. به همین سبب است که کنوانسیونها و اسناد بینالمللی، رویکرد دال بر عدم پذیرش این نوع اجرای حبس، به جز در موقعیتهای استثنائی آنهم به صورت بسیار موقت و کوتاهمدت را پذیرفته و مبنا قرار دادهاند. از سوی دیگر، به نظر میرسد از حیث فقهی نیز سلول انفرادی و حبس تک نفره نمیتواند سازوکار مناسبی باشد. در این نوشتار، سعی شده است ضمن بررسی مفهوم سلول و حبس انفرادی، رویکرد اسناد و کنوانسیونهای بینالمللی در مورد این نوع اجرای حبس بررسی شود. از سوی دیگر، جایگاه سلول انفرادی و حبس تک نفره در حقوق کیفری ایران نیز مطالعه خواهد شد.
Machine summary:
استاديار گروه حقوق ، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامي، شهرکرد، ايران چکيده حبس ، يکي از مهمترين مجازات ها در قوانين کيفري است که اقسام گوناگوني دارد ولي يکي از انواع حبس که ميتوان آن را چالش برانگيزترين نوع حبس نيز خواند، حبس انفرادي است که از طريق نگهداري محبوسان (متهمان و محکومان ) در سلول هاي انفرادي به اجرا درميآيد.
اگرچه در ابتداي امر به نظر مي رسد که حبس انفرادي و حبس عمومي، جز در مساحت زندان و تعداد محبوسان ، تفاوت عمده چنداني با هم ندارند ولي حقيقت ، آن است که حبس انفرادي، تقاوت هاي شايان توجهي با حبس هاي عمومي دارد که از ميان آنها ميتوان به موارد ذيل به عنوان مهمترين اين ويژگيها اشاره کرد: ممنوعيت يا ايجاد محدوديت هاي قابل توجه در برقراري هر گونه ارتباط با ساير انسان ها (به جز مسئول بازداشتگاه و مقام قضايي)، ممنوعيت يا ايجاد محدوديت در زمان هواخوري، نگهداري از اشخاص در مکاني با ابعاد کوچک ، داراي ضروريترين وسائل مورد نياز براي حيات ، فاقد هر گونه پنجره اي که به وسيله آن ، خارج از سلول ، قابل رويت باشد، بهره مند از سکوت مطلق و مجهز به تجيزات شنود و 1 تصويربرداري.
ــ با توجه به اينکه قرار دادن اشخاص در حبس و سلول انفرادي، قطعا آسيب هاي گاه جبران ناپذير جسماني يا رواني براي محبوس به همراه دارد، ميتوان گفت اين نوع حبس ، با فلسفه حاکم بر حقوق کيفري و فلسفه مجازات ها تعارض آشکار دارد.