Abstract:
نسبتهای مالی، نمایی از وضعیت و عملکرد شرکت را به استفادهکنندگان از صورتهای مالی نشان میدهند. با وجود این، استفاده از روشهای سنتی مبتنی بر نسبتهای مالی بهمنظور سنجش و محاسبۀ کارایی بهواسطۀ تکبعدی بودن، محدودیتها و نارساییهای نسبتهای مالی، توأم با انتقاداتی است و محاسبۀ کارایی مبتنی بر این روش بهتنهایی، ممکن است از دقت و عینیت کمتری برخوردار باشد و موجب گمراهی استفادهکنندگان شود. در این پژوهش، بهمنظور برطرفکردن خلأ مزبور، با استفاده از مدل تحلیل پوششی دادههای متکی بر متغیرهای منفی، به محاسبۀ کارایی و رتبهبندی تعداد ۲۱۰ شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران در طی بازه زمانی ۱۲ ساله، پرداخته شده است. در ادامه با استفاده از آزمون معادلات ساختاری واریانس محور، میزان ارتباط تعداد ۸ نسبت مالی مهم که با استفاده از روشهای دلفی فازی و تحلیل سلسلهمراتبی فازی برگزیده شدهاند، با عدد کارایی بهدستآمدۀ شرکتها اقدام شده است. نتایج نشان دادند از میان نسبتهای مالی، دو نسبت آنی و حاشیۀ سود، بیشترین ضرایب اهمیت را داشتهاند. این الگو علاوه بر پوشش محدودیتهای نسبتهای مالی، میتواند با ارائۀ اطلاعات جامعتر و با دقت بیشتری بهعنوان مکملی برای تحلیل نسبتهای مالی به کار گرفته شود.
Financial ratios provide a view of a company's status and performance for users of financial statements. However, they have limitations and setbacks that may mislead users. In this research, their efficiency and ranking were calculated for 210 companies listed in Tehran Stock Exchange (TSE) based on negative variables by using a Slacks-Based Measure (SBM) of efficiency in Data Envelopment Analysis (DEA) model over a 12-year period. In the next step, using the variance-based Structural Equation Modeling (SEM) test, the selected 8 financial ratios were evaluated through Fuzzy Delphi Method (FDM) and Fuzzy Hierarchical Analysis (FHA). The results indicated that the quick ratio and profit margin had the highest regression coefficients. In addition to covering the limitations of financial ratios, this model can be applied as a complement to analysis of financial ratios.