Abstract:
روابط ترکیه و جمهوری آذربایجان یک سال پس از جنگ دوم قرهباغ ابعاد پیچیدهای از نظر نظامی، سیاسی و منطقهای به خود گرفته است. در این مدت، برگزاری چند مرحله رزمایش مشترک نظامی میان ترکیه و جمهوری آذربایجان توجه محافل رسانهای را به خود جلب کرده و موجب دغدغۀ امنیتی برخی کشورهای همسایه شده است. رویارویی نظامی پاییز 2020 میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان منجر به آزادسازی شهرها و مناطقی از این کشور گردید که سه دهه در تصرف ارمنستان بودند. هرچند این جنگ به مناقشۀ اصلی قرهباغ پایان نداد؛ اما ارمنستان کنترل مستقیم بر قرهباغ کوهستانی را از دست داد. در مناقشۀ قرهباغ، نقش ترکیه در حمایت از جمهوری آذربایجان برای ورود به جنگ جدید با ارمنستان تعیینکننده بود. این سیاست آنکارا، توجهها را به اهداف ترکیه در حمایت از جمهوری آذربایجان در جنگ با ارمنستان جلب کرد. سیاست خارجی ترکیه از 2016 به بعد و پس از مداخلات نظامی در سوریه، بعدی تهاجمی به خود گرفته است. به نظر میرسد که حمایتهای ترکیه از جمهوری آذربایجان در مناقشۀ قرهباغ و روند تحولات پس از آن تداوم همان سیاست نظامیگری آنکارا در محیط پیرامونی است. پژوهشگران مقاله بر این باور هستند که ترکیه با ورود غیرمستقیم به مناقشۀ قرهباغ بهدنبال گسترش «نفوذ» و افزایش «قدرت نسبی» خود در قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی است. در بررسی نظری جنبههای سیاست خارجی درگیرانۀ ترکیه در مناقشۀ قرهباغ و پاسخ به پرسش پژوهش، از نظریۀ واقعگرایی و بهویژه واقعگرایی تهاجمی بهره گرفته شده است.
Turkey-Azerbaijan Relations, one year after the 2nd Karabach War, has taken complicated military, political and regional dimensions. During this period, holding several joint military drills between Turkey and Azerbaijan has drawn the attention of media circles and caused security concerns for some neighboring countries. The fall military confrontation between Armenia and Azerbaijan led to the liberation of cities and regions of this country that were for three decades occupied by Armenia. Although the war did not end the Karabach dispute, Armenia lost direct control of Mountainous Karabach. In the Karabach dispute, Turkey’s role in support of Azerbaijan for entering a new war with Armenia was deciding. This policy of Ankara drew the attention to Turkey’s goals for supporting Azerbaijan in the war with Armenia. Turkey’s foreign policy since 2016 onward and after military interference in Syria has taken an offensive aspect. It seems Turkey’s support for Azerbaijan in the Karabach dispute and the pace of events afterwards, are the continuation of the same Ankara policy of militarism in its surrounding perimeter. The researchers of this paper are of this belief that, by indirectly entering the Karabach dispute, Turkey pursues expansion of influence and relative power increase in the South Caucasus and Central Asia. In theoretical examination of Turkey’s engaging foreign policy in the Karabach dispute and in answer to the question of the research, the realistic theory- especially aggressive realism- has been used.