Abstract:
نوع نگرش و اعتقاد انسان، زیربناییترین موضوعی است که رفتار انسان را تحت تأثیر قرار میدهد. ازآنجاکه براساس آموزههای قرآنی، دین اسلام کاملترین دینی است که خداوند متعال برای هدایت انسان پسندیده است که به تمام عرصهها و نیازهای انسان و جامعه توجه کرده، این سؤال مطرح میشود که بهمنظور تحقّق تمدّن اسلامی، چه نگرشهایی لازم است در کارگزاران چنین تمدّنی وجود داشته باشد تا به سرمنزل مقصود برسد؟ پژوهش حاضر که با روش توصیفی – تحلیلی و رویکردی قرآنی تهیه گردیده، درصدد است نگرشهای بنیادی تأثیرگذار در ایجاد تمدّن اسلامی را استخراج و تحلیل کند. براساس یافتههای پژوهش، نگرش انسان به خداوند، دنیا، انسان و دین، از زیربناییترین موضوعاتی است که در انتخاب کارگزاران تمدّنساز تأثیر به سزایی دارند. ازاینرو، تأثیر آنها در تحقّق تمدّن اسلامی به اختصار تبیین شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد اعتقاد به علم، قدرت و حکمت بیپایان خداوند، اعتقاد به ربوبیت خداوند متعال، اعتقاد به نصرت و یاری خداوند و طلب خیر از او، توکّل و واگذاری امور به خداوند، نظام احسن آفرینش، ماهیت زندگی دنیا، آمیختگی دنیا با رنج و سختی، کرامت ذاتی انسان، اراده و اختیار انسان، ذوابعاد بودن وجود انسان، هدفمندی آفرینش انسان، آسانی دین، پذیرش اختیاری دین، تفاوت نهادن بین دین و دینداران و اعتقاد به سیاست دینی، مهمترین موضوعاتی است که جهت دستیابی به تمدّن اسلامی، لازم است در نگرش کارگزارانی که درصدد ایجاد تمدّن اسلامی هستند، نهادینه و تقویت گردد.
The basic subject of human behavior is human attitude and belief. While Islamic religion is comprehensive religion that God almighty has chosen to guide human, it is according to the Quran teachings and it has paid attention to all areas and needs of human and society. The question is “which are attitudes necessary to occurring Islamic civilization and is there a civilization to reach its destination?” .The method of research is descriptive-analytical and Quranic approach. I try to extract and explain basic attitudes that impact to the creation of Islamic civilization. According to the research achievement, human attitude towards God, world, human and religion is basic subject that so impact on selecting civilizational agents. Hence, its impact on creation of Islamic civilization is explained. The most important subject to occurring Islamic civilization are belief in infinite, power and wisdom of God, belief in Lordship of God, belief in help and assistance of God, trust, the best system of creation, the nature of life, fusion of the world with Suffering, human instinct, human will, human existence, purposefulness of human creation, ease of religion, voluntary acceptance of religion, differentiation between religion and religious people and belief in religious politics
Machine summary:
ازآنجاکه براساس آموزه هاي قرآني ، دين اسلام کامل ترين ديني است که خداوند متعال براي هدايت انسان پسنديده است که به تمام عرصه ها و نيازهاي انسان و جامعه توجه کرده ، اين سؤال مطرح مي شود که به منظور تحقق تمدن اسلامي ، چه نگرش هايي لازم است در کارگزاران چنين تمدني وجود داشته باشد تا به سرمنزل مقصود برسد؟ پژوهش حاضر که با روش توصيفي – تحليلي و رويکردي قرآني تهيه گرديده ، درصدد است نگرش هاي بنيادي تأثيرگذار در ايجاد تمدن اسلامي را استخراج و تحليل کند.
يافته هاي پژوهش نشان مي دهد اعتقاد به علم ، قدرت و حکمت بي پايان خداوند، اعتقاد به ربوبيت خداوند متعال ، اعتقاد به نصرت و ياري خداوند و طلب خير از او، توکل و واگذاري امور به خداوند، نظام احسن آفرينش ، ماهيت زندگي دنيا، آميختگي دنيا با رنج و سختي ، کرامت ذاتي انسان ، اراده و اختيار انسان ، ذوابعاد بودن وجود انسان ، هدفمندي آفرينش انسان ، آساني دين ، پذيرش اختياري دين ، تفاوت نهادن بين دين و دين داران و اعتقاد به سياست ديني، مهم ترين موضوعاتي است که جهت دست يابي به تمدن اسلامي ، لازم است در نگرش کارگزاراني که درصدد ايجاد تمدن اسلامي هستند، نهادينه و تقويت گردد .
٢ـ مباني نظري پژوهش مطابق آنچه گذشت ، مشخص گرديد ازنظر تئوري و در مقام نظر، خدشه اي به دين اسلام و آموزه هاي آن نيست و کمبودها را بايد در جاي ديگري جستجو کرد که همان عرصه ي اعتقاد و رفتار کارگزاران چنين نظامي است ، چراکه دست اندرکاران علوم رفتاري جملگي بر اين باورند که مهم ترين چيزي که رفتارهاي انسان را تحت تأثير قرار ميدهد، انديشه ها و نگرش هاي اوست .