Abstract:
یکی از روش های نوین در تفسیر قرآن کریم روش تفسیر ساختاری است که در سال های اخیر توجه ویژه ای به آن شده است روش تفسیر ساختاری بر مبنای نظریه هدفمندی سوره های قرآن طراحی و اجرا شده است. برای ارائه تفسیر ساختاری یک سوره قرآن باید دو مرحله را طی نمود. در مرحله اول باید با توجه به قواعد علمی، ساختار و غرض سوره را به روش استدلالی کشف کرد و محتوای سوره را فصل بندی نمود. در مرحله دوم با توجه به کیفیت ارتباط آیات در ساختار سوره و معنای تفسیری آیات، متن تفسیر ساختاری سوره را به روش پیوسته ارائه نمود. در این مقاله ابتدا ویژگی های تفسیر ساختاری بیان شده است و سپس قواعد کشف ساختار و غرض سوره های قرآن بیان شده است و در انتها سوره صف با طی نمودن دو مرحله فوق به روش ساختاری تفسیر شده است تا امتیازات و کارکرد های روش تفسیر ساختاری تبیین گردد و جهت گیری محتوایی سوره صف آشکارشود.
Machine summary:
با توجه به قواعد عنوان بندی گفتارهای سوره، عناوین مناسب برای هر گفتار به شرح زیر است؛ در گفتار نخست سوره صف با خطاب «یا ایها الذین آمنوا» به دو مطلب اشاره شده است مطلب اول (آیات 1-4) درباره این حقیقت است که به نکوهش کسانی میپردازد که به عهد و سخن خود برای جهاد با دشمنان عمل نمیکنند.
مشخص میگردد که عنوان مناسب گفتار دوم عبارت است از : « آثار پاداش جهاد در راه خدا » در گفتار سوم با خطاب « یا ایها الذین آمنوا » ( آیه14) در سوره است که به منزله نتیجهگیری از آیات قبل است و از مؤمنان میخواهد همانند حواریون که یاران واقعی و جان بر کف عیسی علیه السلام بودند، با همه وجود دین خدا را یاری کنند تا خداوند نیز آنها را حمایت کرده و بر دشمنانشان پیروز گرداند.
همانگونه که پیش از این گفته شد عنوان سه گفتار سوره صف اینگونه بود : گفتار اول : « نکوهش سستی در یاری نمودن دین خدا » گفتار دوم : « آثار پداش جهاد در راه خدا » گفتار سوم : « حواریون عیسی علیه السلام نمونهای از یاران واقعی خدا » برای جمعبندی عناوین سه گفتار این سوره باید به این نکته توجه کرد که از میان سه گفتار سوره، گفتار اول و دوم نقش اصلی دارد و گفتار سوم نقش فرعی را دارد، بنابراین نقش گفتار اول و دوم در تشخیص غرض بیش از گفتار سوم است چرا که گفتار سوم نمونه ای از یاران را بیان میکند.