Abstract:
مؤسسات آموزشی، از جمله مدارس، برای استمرار بخشیدن به نقشهای اجتماعی و آموزشی خود باید روندهای نوین رهبری را بر اساس نظریههای مطرحشده به کار گیرند. رهبری تسهیمگرا یکی از این موارد است که به معلمان اجازه میدهد در تصمیمگیریها مشارکت کنند و در اجرای آنها سهیم باشند. هدف پژوهش حاضر ارائة مدل پیشایندها و پسایندهای رهبری تسهیمگرا در مدارس است. بدین منظور 138 مقالة معتبر بینالمللی از سال 2000 تا 2020 بررسی اولیه شد که با توجه به نامناسب بودن عنوان و چکیده و محتوای 78 مقاله تعداد 60 مقاله برای بررسی نهایی در نظر گرفته شد. مرور این مقالات به استخراج پیشایندها و پسایندهای رهبری تسهیمگرا در ادبیات معتبر بینالمللی میپردازد. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفیـ همبستگی است. جامعة آماری همة معلمان دورههای متوسطة شهر بوشهر، به تعداد 1299 نفر، در نظر گرفته شد که از بین آنها 297 نفر به روش تصادفی طبقهای نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات 9 پرسشنامة استاندارد بود که پایایی و روایی آن بر اساس آلفای کرونباخ، نظر استادان خبره، و مدلسازی معادلات ساختاری تأیید شد. دادهها با استفاده از نرمافزارهایSPSS و PLS تجزیهوتحلیل شد و نتایج نشان داد ویژگیهای شغلی و امنیت روانشناختی بر رهبری تسهیمگرا تأثیر معنادار دارند. اما معنادار بودن تأثیر شخصیت تیمی و متغیر تعدیلگر امنیت روانشناختی تأیید نشد. همچنین، تأثیر معنادار رهبری تسهیمگرا بر تسهیم دانش، توانمندسازی، سرمایة روانشناختی جمعی، خلاقیت، و رفتار شهروندی سازمانی تأیید شد. با در نظر داشتن عوامل مؤثر بر قدرت رهبری تسهیمگرا در معلمان، میتوان به تقویت این موارد در آنها پرداخت و از نتایج و پیامدهای این نوع رهبری در معلمان بهره برد.
To continue fulfilling their social and educational roles, educational institutes such as schools should adopt new leadership trends based on current theories. Shared leadership is one such theory that allows teachers to cooperate in making and implementing decisions. The purpose of this study was to provide a model for the antecedents and consequences of shared leadership at schools. To this end, first an initial overview of 138 internationally valid articles published between 2000 and 2020 was done. Due to the unsuitability of title, abstract, and body text, 78 articles were removed, and the remaining 60 articles were adopted for the final analysis. The review of these was done to examine the suggested antecedents and consequences of shared leadership. This study was applied in terms of purpose and descriptive-correlational in terms of research method. The statistical population included all 1299 high school teachers of Bushehr city. From among these, 297 teachers were selected using the relative stratified random sampling method. Nine standard questionnaires formed the data collection instruments of the study, whose reliability and validity were confirmed based on Cronbach’s alpha, expert opinion, and structural equation modeling. The collected data was analyzed using SPSS and PLS software packages. Results showed that professional features and psychological security have significant effects on shared leadership. However, no significant result was found for the effect of team personality as well as the psychological security as an intervening factor. Moreover, it was confirmed that shared leadership has significant effects on knowledge sharing, empowerment, collective psychological capital, creativity, and organizational citizenship behavior. Considering the factors that affect the power of shared leadership in teachers, we can enhance them and use the results and consequences of this type of leadership among teachers.
Machine summary:
رهبري تسهيم گرا يکي از اين موارد است کـه بـه معلمـان اجـازه مـيدهـد در تصميم گيريها مشارکت کنند و در اجراي آن ها سهيم باشند.
مفروضۀ اصلي رهبري تسهيم گرا آن است که قدرت رهبـري بـه جـاي اينکه صرفا در اختيار يک نفر در مقام رهبر و در سطوح بالاي سازمان باشـد مـيتوانـد بـه طور بالقوه بين همۀ اعضاي سازمان به اشتراک گذارده شود و هر عضو سازمان ميتواند در شرايط خاص يک رهبـر محسـوب شـود (٦ :٢٠١٠ Smith &White ).
با تحقق ايـن شـرايط ، رهبـري نقشـي رسمي قلمداد نميشود؛ بلکه دربرگيرندة تعامل افراد سازمان در قالـب يـک تـيم کـاري بـا هدف تحقق اهداف و نقش ها و مسئوليت هاي سازماني است که بـه افـراد اجـازه مـيدهـد همانند يک رهبر فکر کنند و مشارکتي فعالانه در خلق رهبري تسهيم گرا داشته باشـند.
رهبـري تسـهيم گـرا امـور را بـا دسـتوردهي بـه ديگران پيش نميبرد بلکه اين کار را با کمک ديگران و تسهيم قدرت با آنان انجام مـي دهـد کـه نتيجۀ آن توسعۀ حرفه اي ٢ معلمان خواهد بود (٢٥٦ :٢٠١١ .
تسهيم دانش توانمندسازي شخصيت تيمي سرمايۀ روانشناختي رهبري تسهيم گرا ويژگيهاي شغلي خلاقيت امنيت روانشناختي رفتار شهروندي سازماني شکل ١.
يافته هاي اين مطالعه در مورد تأثير رهبري تسهيم گرا بر تسـهيم دانـش حـاکي از تأييـد فرضيۀ مربوطه بود.
توانمندسازي اعضاي تيم ديگر پسايند رهبري تسهيم گرا در ايـن مطالعـه بـود کـه مورد تأييد قرار گرفت .
يکي ديگر از فرضيات مورد تأييد اين مطالعه تـأثير مثبت رهبري تسهيم گرا بر سرمايۀ روانشناختي جمعي است .