Abstract:
امام در لغت به معنای مقتدا و پیشوا و امامت به معنای رهبری و پیشوایی است و در اصطلاح منصب الهی و جانشینی پیامبر (ص) در رهبری و مدیریت جامعه در امور مربوط به دین و دنیای امت اسلامی است. شیعه «امامت» را همچون نبوت در زمرۀ مباحث کلامی می داند و بر این باور است که امام باید از ویژگی هایی همانند عصمت، انتصابی بودن، علم لدّنی داشتن و افضلیت برخور دار باشد، در حالی که اهل سنت امامت را جزء فروع دین می دانند و هیچکدام از صفات مذکور را برای امام قائل نیستند. ائمه (ع) هرکدامشان با توجه به مقتضیات زمان، روشی را برای تبیین خط مشی، اصول و باورهای شیعه در پیش گرفتند؛ لیکن با توجه به جوّ اختناقی که بعد از حادثه عاشورا در دوران امامت امام سجاد (ع) به وجود آمد، این سوال مطرح است که آیا حضرت به موضوع بنیادین امامت و ویژگی های آن اشاره کردهاند؟ حضرت برای تبیین این مباحث از چه روش و قالبی بهره گرفتهاند؟ در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی به بررسی ویژگی های امامت با تاکید بر دعای 47 صحیفۀ سجادیه پرداخته شده و یافته های پژوهشی حاکی از این است که حضرت در قالب دعا والاترین آموزه های شیعه از جمله جایگاه و ویژگی های امامت را تبیین کردهاند.
Abstract The word Imam means a leader and the word Imamate means leadership and technically it refers to a divine position and successorship of the Prophet (PBUH) in leading and managing the society in the affairs related to the religion and worldly life of the Islamic community. Shiites consider "Imamate" as part of theological issues and believe that the Imam must have characteristics like infallibility (Ismah), beign appointed, divine (ladunni) knowledge, and superiority (afzaliyyat), whereas the Sunnis consider Imamate as ancillaries of religion (Furu' al-Din) and do not regard any of the mentioned features for the Imam. Each of the Imams (AS) have chosen a method for explaining the policies, the principles and the beliefs of Shiites regarding the requirements of their time; however, regarding the intense atmosphere which happened after the event of Ashura at the time of the Imamate of Imam Sajjad (AS), these questions are raised "Has the Imam referred to the fundamental issue of Imamte and its characteristics?", "Which method and form has the Imam chosen in explaining these issues?". Using descriptive-analytical method, the present research has investigated the characteristics of Imamate regarding the Supplication 47 of al-Sahifah al-Sajjadiyyah and the findings reveal that the Imam has explained the most valuable teachings of Shiites like the position and characteristics of Imamate in the form of supplication.
Machine summary:
ويژگيهاي امامت در دعاي چهل و هفتم صحيفۀ سجاديه 1* محمدعلي ايزدي 2 حسن سجاديپور ٣ وحيد پاشايي تاريخ دريافت : ١٤٠٠/١١/٢٧ تاريخ پذيرش: ١٤٠٠/١٢/١٠ چکيده امام در لغت به معناي مقتدا و پيشوا و امامت به معناي رهبري و پيشوايي است و در اصطلاح منصب الهي و جانشيني پيامبر (ص ) در رهبري و مديريت جامعه در امور مربوط به دين و دنياي امت اسلامي است .
شيعه «امامت » را همچون نبوت در زمرة مباحث کلامي ميداند و بر اين باور است که امام بايد از ويژگيهايي همانند عصمت ، انتصابي بودن، علم لدني داشتن و افضليت برخوردار باشد، در حالي که اهل سنت امامت را جزء فروع دين ميدانند و هيچ کدام از صفات مذکور را براي امام قائل نيستند.
طرح مسئله امامت از مباحث مهم و زيربنايي در اسلام محسوب ميشود و همۀ فرق اسلامي بر ضرورت وجود امام در جامعه تأکيد دارند؛ ليکن در مورد ماهيت ، جايگاه، ويژگيهاي امامت و اين که امام چگونه و از چه طريقي به اين منصب برگزيده ميشود، با يکديگر اختلاف دارند؛ زيرا امامت از نظر شيعه منصبي الهي و در تداوم رسالت پيامبر (ص ) است و از اين رو امام بايد تمام ويژگيهاي پيامبر (ص ) را به جز نبوت که در دريافت و ابلاغ وحي تجلي مييابد، دارا باشد.
در متون روايي به ويژگي خزانه دار بودن اهل بيت (ع) اشاره شده است ، همانند حديث قدسي که خداوند ائمه را براي پيامبر(ص) توصيف ميکند و آنها را نگهبان دانش خود معرفي ميکند «و هم خزاني علي علمي من بعدک» (کليني، ١٤٠٧، ج١: ١٩٣؛ مجلسي، ١٤٠٣، ج٢٦: ١٠٧).