Abstract:
در روند تاریخ معاصر ایران، خیزش های اجتماعی و اعتراضات مردمی فراوانی در مقابله با استعمار و استبداد به وقوع پیوسته است که ریشه های آنها را می توان در انقلاب مشروطیت به عنوان مهم ترین و غنی ترین سرمایه اجتماعی ایران معاصر جستجو کرد. در این مقاله، با بهره گیری از هنجارهای معنوی و عناصر کیفی سرمایه اجتماعی مانند: آموزه های دینی، ایمان به خدا، روحیه شهادت طلبی، ایثار و فداکاری، فرهنگ عاشورا و ... به تبیین تحولات انقلاب مشروطه ایران پرداخته است. پژوهش حاضر، توصیفی – تحلیلی و ترکیبی از روش مطالعه و جمع آوری کتابخانه ای و سایت های معتبر علمی پژوهشی است و با توجه به اینکه «نظریه هنجاری» بر کاربرد ارزش های معنوی خصوصاً حاکمیت ارزش ها تاکید دارد، بنابراین روش این تحقیق در رابطه با حوزه هنجاری و توجه به رویکرد بومی و دین محور است. از آنجا که در نگاه «پوتنام» نظریه پرداز برجسته غربی، شاخص های سرمایه اجتماعی بر پایه هنجارهای اعتماد و همیاری تحقق می یابد و نقش مهمی در تسهیل کنش جمعی دارد، بنابراین فراز هایی از این تحقیق، از نظریه وی الهام گرفته است. هدف این تحقیق، دستیابی به عوامل و دستاوردهای سرمایه اجتماعی است که در عصر انقلاب مشروطه ایران تاثیرگذار بوده است.
In the course of contemporary Iranian history, there have been many social uprisings and popular protests against colonialism and tyranny, the roots of which can be traced to the Constitutional Revolution as the most important and richest social capital of contemporary Iran. In this article, using the spiritual norms and qualitative elements of social capital such as: religious teachings, faith in God, the spirit of martyrdom, self-sacrifice, Ashura culture, etc., he has explained the developments of the Iranian Constitutional Revolution. The present study is descriptive-analytical and a combination of the method of studying and collecting libraries and reputable scientific research sites. Considering that "normative theory" emphasizes the application of spiritual values, especially the rule of values, so the method of this research in relation to It is normative and pays attention to the indigenous and religion-oriented approach. Since in the view of Putnam, a prominent Western theorist, the indicators of social capital are based on the norms of trust and cooperation and play an important role in facilitating collective action, so some passages from this research are inspired by his theory. The purpose of this study is to achieve the factors and achievements of social capital that have been influential in the era of the Iranian Constitutional Revolution.
Machine summary:
com ٤ استاديار گروه علوم سياسي ، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامي، اهواز، ايران ١- مقدمه انقلاب مشروطۀ ايران که با مشارکت توده هاي مختلف مردم و نقش آفريني نيروهاي اجتماعي به رهبري علماي ديني و مرجعيت شيعه در حساس ترين فراز تاريخ معاصر ايران به وقوع پيوست ، تحت تأثير زمينه ها و عوامل متعددي بوده است که در اين مقاله به عنوان مؤلفه هاي سرمايه اجتماعي و تأثير آن در انقلاب مشروطه مورد بررسي قرار مي گيرد.
همچنين عناصري مانند فرهنگ بومي و ادبيات ملي، رهبري علما و مرجعيت ديني، ايثار و شهادت طلبي، روحيه خيرخواهي و نوع دوستي، تنها بخشي از مختصات سرمايه اجتماعي در ايران معاصر است که نماد عيني آن ها در جنبش هاي اجتماعي به خصوص انقلاب مشروطه ، جنبش ملي شدن صنعت نفت ، انقلاب اسلامي ٥٧ و جنگ هشت سالۀ ايران و عراق ، تجلي يافته است .
سفرهاي ايرانيان به غرب و مشاهده تحولات علمي، سياسي و اجتماعي اروپا و انعکاس دستاوردهاي مثبت آن به جامعۀ ايراني، نقش مهمي در آگاهي توده هاي مردم داشت و به تدريج برخي از شخصيت ها و رجال سياسي، متوجه عقب ماندگي کشور و ناکارآمدي حکومت قاجار شدند.
٥-٢-٦- نقش علما و آموزه هاي ديني روحانيت و مرجعيت شيعه ، سلسله جنبان حرکت هاي اجتماعي در ايران معاصر و بانفوذترين رهبران انقلابي در روند تحولات مشروطيت به شمار مي روند که وظيفۀ هدايت و بسيج توده ها را بر عهده داشتند.