Abstract:
امروزه به کرات شاهد ادعای تضعیف ارزشهای اخلاقی و از دست رفتن اقتدار آنها در جامعه هستیم؛ یافتههای پیمایشهای مختلف نیز در جهت تأیید این مدعا است. آیا واقعاً این اتفاق رخ داده و ارزشهای اخلاقی در جامعه تضعیف شدهاند؟ چنین مدعایی بر این پیشفرض استوار است که اقتدار آنها در گذشته بیش از امروز بوده است. مقاله حاضر به بررسی این ادعا میپردازد و بدین منظور از دو دسته داده استفاده میکند: نخست، دادههای تاریخی که در سفرنامهها و کتابهای تاریخ اجتماعی آمده و دوم یافتههای پیمایشهایی است که در چند دهة اخیر انجام شدهاند. یافتهها نشان میدهند که ضعف اقتدار ارزشهای اخلاقی در ایران مسئلهای خاص دورة کنونی نیست و دارای ریشههای تاریخی است. مقاله دو دسته عوامل را در تضعیف ارزشهای اخلاقی و تشدید آنها مورد تأکید قرار داده است: نخست نظامهای حکمرانی و نوع تعامل آن با جامعه؛ بدین معنا که نبود تعامل مناسب بین نظام حکمرانی با جامعه و نیروهای اجتماعی، ارائه قرائتی سیاسی و ایدئولوژیک از اخلاق، بهرهگیری از قدرت در راستای منافع شخصی و گروهی، ضعف نهادهای اجتماعی سامانبخش و فقدان توافق عام اجتماعی درباره ارزشهای اخلاقی سبب مخدوش شدن عدالت اجتماعی، سرکوب آزادیهای فردی، و تحمیل تعهدات شخصی بر افراد شده که پیامد گریزناپذیر آن ممانعت از تقویت ارزشهای اخلاقی در جامعه بوده است. دوم سرایت ارزشهای بازاری به حوزههای اجتماعی و اخلاقی در دوره اخیر که عدم اقتدار ارزشهای اخلاقی را تشدید کرده است.
Machine summary:
مقاله دو دسته عوامل را در تضعیف ارزش های اخلاقی و تشدید آنها مورد تأکید قرار داده است : نخست نظام های حکم رانی و نوع تعامل آن با جامعه ؛ بدین معنا که نبود تعامل مناسب بین نظام حکم رانی با جامعه و نیروهای اجتماعی، ارائه قرائتی سیاسی و ایدئولوژیک از اخلاق ، بهره گیری از قدرت در راستای منافع شخصی و گروهی، ضعف نهادهای اجتماعی سامان بخش و فقدان توافق عام اجتماعی درباره ارزش های اخلاقی سبب مخدوش شدن عدالت اجتماعی، سرکوب آزادیهای فردی، و تحمیل تعهدات شخصی بر افراد شده که پیامد گریزناپذیر آن ممانعت از تقویت ارزش های اخلاقی در جامعه بوده است .
ir مقدمه و بیان مسئله امروزه گروه های مختلفی از تضعیف ارزش های اخلاقی و از دست رفتن اقتدار آنها در جهت دادن و هدایت رفتارهای افراد صحبت میکنند؛ در رسانه های اجتماعی، در گفتگوهای بین فردی، و هرجا که تعامل اجتماعی صورت بگیرد عمدتاً به این موضوع اشاره میشود.
از آنجا که در اینجا از ارزش های اخلاقی در جامعه ایران صحبت میشود، به پیمایش هایی استناد میشود که این ارزش ها را در سطح ملی سنجش کرده اند، اما در پاره ای موارد هم به مطالعات انجام شده در محدودٔە خاصی از کشور نیز اشاره شده است .
جدول شماره ١:وضعیت ارزش های اخلاقی در جامعه ایران بر مبنای پیمایش های ملی (1375-1394) / یافته های پیمایش ایسپا (١٣٨٤) که در سطح ملی انجام شده و فرهنگ سیاسی ایرانیان را مورد سنجش قرار داده نیز با یافته های بالا هم سو است که برخی از آنها در جدول زیر ارائه میشود.