Abstract:
هدف: این پژوهش بهمنظور شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیمگیری اخلاقی بزرگسالان و فهم جایگاه کاربرد اخلاق خلاق در آن به اجرا درآمد. روش: برای شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیمگیری اخلاقی بزرگسالان فراترکیبی از پژوهشهای علمی در حوزهی تصمیمگیری اخلاقی انجام شد. مقالات مورد استفاده در این فراترکیب در دههی نود (1390- 1399) و در ایران به چاپ رسیده بودند. تعداد مقالات مورد استفاده در این فراترکیب 54 عنوان بود و تمامی آنها در نشریات علمی پژوهشی منتشر شده بودند. یافتهها: نتیجهی این فراترکیب نشان داد که هفت عامل، شامل محیط بیرونی، نگرش، شرایط خاص مسئلهی اخلاقی، ویژگیهای جمعیتشناختی، ویژگیهای شخصیتی، یادگیری و توانایی ذهنی و شناختی بر تصمیمگیری اخلاقی بزرگسالان مؤثر هستند. نتیجهگیری: از میان عوامل شناسایی شده چهار عامل شامل محیط بیرونی، نگرش، شرایط خاص مسئلهی اخلاقی و یادگیری جایگاه اصلی کاربرد خلاقیت در حوزهی اخلاق بهشمار میآیند که از طریق آن میتوان راهبردی برای حل مسئله در دوراهیهای اخلاقی یافت.
Objective: This study was conducted in order to identify the factors contributing to the ethical decision-making of adults, and to understand the role that creative morality plays in it. Method: To identify the factors affecting the moral decision-making of adults, a meta-synthesis of scientific researches in the field of ethical decision-making was performed. The articles used in this meta-synthesis were published in the 1990s in Iran. Actually, fifty-four articles were used in this meta-synthesis, all of which were published in scientific journals. Findings: The result of this meta-synthesis shows the following seven factors to be the main influences on adults’ ethical decision making: one’s external environment, attitude, personality traits, learning abilities, mental and cognitive capabilities, demographic characteristics, and the specific conditions/circumstances of the moral issue at hand. Conclusion: four of these factors, namely one’s environment, attitude, learning abilities, and the circumstances surrounding the moral issue signify the central role that creativity plays in moral decision making; through/using which a solution to various moral dilemmas could be found/through which a general scheme for solving ethical dilemmas can be devised.
Machine summary:
در حقيقت اگر اخلاق در معنايي هنجاري خود، استانداردهايي است که براي هدايت رفتار آدمي توسعه يافته است (مهدوينور، قرباني و برر ثمري، ١٣٩٨)، اخلاق توصيفي با کنار گذاشتن مفهوم ارزش ، تنها اقدام به توصيف سي تأث ادراکات جامعه از اخلاق داشته و هدف خود را مقايسه و توصيف نظام هاي مختلف ير اخلاقي در ادوار گذشته و حال نهاده است (سايره -مک کورد ، ٢٠٠٧) در رويکرد توصيفي عوام به اخلاق ميتوان از راهبرد اخلاق خلاق ٤ بهره برد.
عناوين کدهاي استخراج شده در مرحله کدگذاري باز کد باز منبع کد کد باز منبع کد تفکر هدفمند 20 محيط تربيتي 30 ايدئولوژي اخلاقي ٣-١٤-١٥-١٩-٢٥-٢٨-٢٩-٤٢- ثبات هيجاني 46-27 47 شدت مسئله ٣-٩-١٩ هيجان و عاطفه ٢-٣-٥-١٢-١٥-٢٤-٥٢ / ادراک اخلاقي ١٣-١٩-٣٠-٣٩-٤٤-٤٥-٥٠ خودسودبخشي ٣-٩-٣٠-٥١-٥٣-٥٤ گشودگي به تجربه 6-46 غرور و شرم 59 5 قوانين ٣-٧-٣٠-٥١ آموزش اخلاق 35-34-10 توجه به نتيجه ١٣-٢٠-٤٠-٥١ تنبيه و تشويق 32-13-3 برر وضعيت اقتصادي ٣-٤٩ شرايط خاص 41-9 رخداد سي باور مذهبي ٣-٨-٢٣-٢٥-٣٣-٣٧-٤٩-٥١ جو اخلاقي ٧-٩-١٣-١٤-١٥-١٩-٢٠-٢٥-٣٠-٣٨-٤٧-٤٩- تأث 51 ير تجربه ١٣-٢٥-٢٦-٣٢-٤٠-٤٣-٥١ تاهل 43 ابعاد سازمان 23-19 جنسيت ١٠-١٥-١٨-٢٥-٣٦-٣٨-٤٢-٥١ عوام قدرت بالادستي ٩-١٣-٢١-٣٠-٥٠ سن ١٩-٢٠-٢٥-٥١ ل ترس 16-4 تحصيلات 51-36-25 وظيفه شناسي 46 تعداد فرزند ١٣ فرد وابستگي سازماني ٢٠-٥١ خودکنترلي ٤-١٥-١٦ ي و توافق پذيري ٣٦ استقلال و آزادي ٢٠-٢١-٣٠-٣٩-٥٠ سازم تفکر قالبي و تعصب ١-٤٥-٥٠ روان رنجوري 36 تکرار تصميم گيريهاي ٩-٣٣ کنترل بيروني ٣-٢٠-٢١-٢٥-٣٠-٣٢-٥١ اني دشوار بر هوش اخلاقي ٤٤-٤٨ دگر گرايي 5 برون گرايي ٣٦-٤٦ هوش هيجاني ١٥-٤٧ خلاق يت مديرا 1.