Abstract:
در این مقاله با عنوان بررسی تطبیقی ریاضت از دیدگاه متصوفه و آموزه های قران و حدیث سعی شده است تا به روشهایی که
اهل تصوف در ریاضت نفس به کار می برند؛ و همچنین روشهایی که قرآن و حدیث در مورد این مسآله بیان مینماید پرداخته
شود. با این هدف، پژوهش بعد از پرداختن به کلیاتی پیرامون موضوع و معنای لغوی و اصطلاحی ریاضت به مباحثی چون
کیفیت و چگونگی ریاضت و اثربخشی آن و پاسخ به یک سوال که این همه لذت های دنیوی برای چیست پرداخته شد، و
پس ازآن در قرآن و حدیث به این موضوع نگریسته شده است؛ و همچنین ریاضت های مقبول و افراط و زیاده رویهایی که برخی
در این زمینه انجام میدهند مورد پژوهش قرار گرفته است. نهایتا تطبیق این موضوع از دو دیدگاه که ریاضت در متون دینی و
چه در متون عرفانی به صورت مثبت و نتیجه بخش مورد توجه قرار گرفته است و طبیعتا ریاضت آن چنان که در متون دینی
آمده، ریاضتی است متعادل و همراه با شرایط، لزوم حفظ و آداب تا بتواند در مسیر عبودیت و بندگی قرار گرفته و نتیجه
مطلوب از آن حاصل آید؛ و همین طور در متون عرفانی، کلمات عرفا، متصوفه و اولیاء نیز به ریاضت توجه اساسی و عمیق شده
است و شرایط ئ حدودی برای آن شمردهاند؛ اما در بعضی موارد دیده می شود که به ریاضت های فوق العاده سخت و شاق
روی آوردهاند دذ حالی که در متون دینی هیچ اشاره و یا ترغیبی به آن نشده است. همچنین در این مقاله به ابعاد ریاضت
شامل مباحثی چون بعد جسمی، ذهنی و روحی ریاضت مورد بررسی قرار گرفته و در انتهای تحقیق محسنات و مضرات
موضوع اشاره شده است.
Machine summary:
واژه هاي کليدي: رياضت ، قرآن ، حديث ، تصوف و نفس 354 ١- مقدمه از آغاز عرفان عملي موارد خاصي مورد توجه بوده و سفارشات زيادي صورت ميگرفته است که سـالک بـراي رسـيدن بـه مقـام قرب الهي مي بايست منازل و مراحلي را طي و روح خود را مطهر نمايد تا از آن عالم خـاکي بـه عـالم قدسـي و ملکـوت اعلـي برسد، يکي از اين موارد، رياضت نفس ميباشد و به معناي تمرين دادن نفس بر انجام امور سخت و دشوار اسـت کـه منجـر بـه عادت دادن آن ، به تحمل سختي ها و مشکلات و مغلوبيت آن تحت اوامر قوه ي غاقله مي گرددو و تدريجا باعـث تقويـت روح و تجرد آن از جسم مي شودکه راه وصول به مقام قرب الهي ميسور مي گرددو رياضت در ابعاد و جلـوه هـاي مختلـف ظـاهر مـي شود، چه جسمي و ذهني و چه روحي و قلبي بنابذاين توجه به اين مسآله در تهذيب نفس بسيار مهم و ضروري است .
منابع عربي ١-التبيان في تفسير القران ، محمدبن حسن طوسي، بيروت ، دار احياء التراث العربي، بي تا ٢-التحقيق في کلمات قران کريم ، حسن مصطفوي تبريزي، تهران ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، ١٣٦٠ ش ٣-احياءعلوم الدين ، الامام ابي حامد محمدبن محمد الغزالي، بيروت ، دار الکتب العلميه ، چاپ اول ، ١٩٨٦ م .