Abstract:
بحث آزادی بیان و عقیده یکی از بحث انگیزترین موضوعات جوامع بشری در دنیای معاصر است زیرا این مقوله به دلیل ماهیت
خاصی که دارد، از طرفی جزء مهم ترین حقوق اساسی افراد در جوامع بوده و از سوی دیگر: همواره با منافع ارباب قدرت و
دیدگاه های اقتدارگرایانه به نحوی در تعارض بوده است. در نهج البلاغه مقوله ی آزادی اهمیت فراوانی دارد. بر مبنای اسلام،
ازآنجاکه انسان موجودی آزاد است، همواره باید حریم آزادی او حفظ گردد، لذا آزادی حق فطری هر انسانی میباشد و از او
قابل سلب نیست. سیره عملی حضرت علی (علیه السلام) و توصیه به کارگزاران خود در اهتمام به اصل آزادی بیان در اجتماع و
سیاست، اهمیت آن را به منصه ظهور میرساند. هدف از این پژوهش بررسی تحلیلی حد و مرز آزادی بیان و عقیده و فوائد و
آثار آن در نهج البلاغه است که با روش تحلیل محتوا تلاش شده است به این موضوع پرداخته شود، بر این اساس این نتیجه
حاصل شد که امام علی (ع) در نهج البلاغه اهمیت زیادی در آزادی بیان و عقیده قائل است و بهترین فایده و اثر مطلوب آزادی
بیان و عقیده را احترام به کرامت انسانی میدانند.
Machine summary:
امام (ع ) در پاسخ به تهديدها و کشته شدن ناگهاني فرمود: « و إن علي من الله جنۀ حصينۀ » (نهج البلاغه ، خطبه ٦٢): (پروردگار براي من پوششي استوار قرار داد که مرا حفظ نمايد) در شرح سخن امام (ع ) و شأن ورود اين خطبه آمده است : «يارانش کرارا حضرت را از سوء نيت «ابن ملجم » خبر داده 2 اند و قراين و نشانه هايي نيز بر نيت سوء او، آشکار گشت ، حتي به گفته بعضي، روزي امام عليه السلام مشغول خطبه خواندن بود و «ابن ملجم » در برابر منبر نشسته بود که اين سخن را آهسته بر زبان جاري کرد: «به خدا سوگند مردم را از دست تو آسوده ميکنم » آنهايي که اين سخن را از او شنيدند بعد از پايان خطبه او را دستگير کرده نزد امام آوردند، امام فرمود: «او را رها کنيد» و سپس گفتار مورد بحث را بيان فرمود» (مکارم شيرازي، ١٣٨٠: ٢٥/٣).
نهج البلاغه ، خطبه ٤٠) را سر دادند، امام (ع ) با آنکه مي دانست عقيده آنها باطل است و هرگز خدا را حکم قرار نمي دهند بلکه در پي رسيدن به حکومت هستند، آنها را در عقيده خود آزاد گذاشت زيرا از جانب ديگر افراد سپاه امام (ع ) نيز در ابتدا راضي به پذيرش حکميت بودند و امام علي (ع ) را مجبور به قبول حکميت کردند.