Abstract:
اسطورهها در نگاهداشت فرهنگ و آداب و رسوم کهن ایرانزمین جایگاه خاصی دارند. یکی از مهمترین اسطورههای رایج در میان ساکنان بومی شهرستانهای بویراحمد و دنا، اسطورۀ سفر کیخسرو، پادشاه کیانی ایرانزمین به کوه دنا واقع در نزدیکی شهر سیسخت است. پژوهش حاضر براساس شیوۀ تاریخی ـ تحلیلی و تطبیقی است که براساس مطالعات کتابخانهای و مستندات و باستانشناسی انجام شده است. با توجه به اینکه اسطورۀ سفر کیخسرو نهتنها در افواه و اذهان مردم منطقۀ بویراحمد و دنا، بلکه در مناطق جغرافیایی و اسامی اماکن آن بهوضوح میتوان آن را دید و شنید و ازجمله اسطورههایی بهشمار میآید که نهتنها قرابت ماهوی آن را در اسطورههای سایر ملل میتوان یافت بلکه در کتب تاریخی بهویژه شاهنامۀ فردوسی میتوان آن را مطالعه کرد؛ به همینسبب پرداختن به مطالعۀ اسطورۀ ذکرشده ضروری بهنظر میرسد. بنابراین مکانیابی نامهای جغرافیایی اسطورۀ کیخسرو با اهداف و پاسخ به پرسشهای اصلی پیشرو انجام پذیرفت: مهمترین منابع مکتوب موثقی که به اسطورۀ سفر کیخسرو به کوه دنا اشاره کردهاند کداماند؟ تا چه حد میتوانیم درمورد اسطورۀ سفر کیخسرو به کوه دنا، به مدارک باستانشناختی استناد کنیم؟ علاوهبر شاهنامۀ فردوسی، در منابع دست اول تاریخی که در قرون سوم و چهارم هجری توسط مورخان اسلامی نوشته شدهاند ازجمله ابناثیر، حمدالله مستوفی، حمزۀ اصفهانی و گردیزی به اسطورۀ کیخسرو از منظر واقعۀ تاریخی اشاره شده است. از مهمترین مدارک و شواهد باستانشناختی مرتبط با اسطورۀ کیخسرو، تلخسرو در نزدیکی یاسوج است که هانیس گاوبه، باستانشناس اتریشی آنجا را کاوش کرده است.
Machine summary:
مکان يابي نام هاي جغرافيايي در منطقۀ کهگيلويه و بويراحمد با تأکيد بر اسطورة سفر کيخسرو به کوه دنا، براساس منابع تاريخي و پژوهش هاي باستان شناسي حسين کوهستاني اندرزي *١، کاووس خسروي 1 2 (دريافت : ١٤٠٠/١١/١٢ پذيرش : ١٤٠١/٠٤/١٥) چکيده اسطوره ها در نگاهداشت فرهنگ و آداب و رسوم کهن ايران زمين جايگاه خاصي دارند.
يکي از مهم ترين اسطوره هاي رايج در ميان ساکنان بومي شهرستان هاي بويراحمد و دنا، اسطورة سفر کيخسرو، پادشاه کياني ايران زمين به کوه دنا واقع در نزديکي شهر سيسخت است .
بنابراين مکان يابي نام هاي جغرافيايي اسطورة کيخسرو با اهداف و پاسخ به پرسش هاي اصلي پيش رو انجام پذيرفت : مهم ترين منابع مکتوب موثقي که به اسطورة سفر کيخسرو به کوه دنا اشاره کرده اند کدام اند؟ تا چه حد ميتوانيم درمورد اسطورة سفر کيخسرو به کوه دنا، به مدارک باستان شناختي استناد کنيم ؟ علاوه بر شاهنامۀ فردوسي، در منابع دست اول تاريخي که در قرون سوم و چهارم هجري توسط مورخان اسلامي نوشته شده اند ازجمله ابن اثير، حمدالله مستوفي، حمزة اصفهاني و گرديزي به اسطورة کيخسرو از منظر واقعۀ تاريخي اشاره شده است .
امروزه مکاني به نام تل خسرو در نزديکي ياسوج وجود دارد که برگرفته از نام کيخسرو پادشاه کياني از سلسلۀ کيانيان است که قبل از هخامنشيان بر ايران حکومت ميکرده اند.