Abstract:
هدف اصلی این پژوهش، واکاوی مولفههای تفکر انتقادی در تمرینها و پرسشهای پایانی داستانهای کتب فارسی خوانداری سوم تا ششم ابتدایی است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و براساس چکلیستی از مولفههای تفکر انتقادی آزمون مهارتهای تفکر انتقادی کالیفرنیا دادهها جمعآوری گردید. جامعهی آماری شامل کتب فارسی خوانداری سوم تا ششم ابتدایی، تالیف سال (1398/1397) میباشد و در این پژوهش حجم جامعه و نمونه برابر است. واحد تحلیل، متون تمرینها و پرسشهای پایانی داستانهای کتب مذکور و واحد ثبت نیز جمله (اخباری و پرسشی) می باشد. جهت تعیین پایایی کدگذاریهای انجام شده از فرمول ویلیام اسکات استفاده گردید و عدد ضریب قابلیت اعتماد (76/) به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار توصیفی(تعیین فراوانی- درصدگیری) و آنتروپی شانون استفاده شده است. در مجموع (91) مولفه مربوط به مولفههای تفکر انتقادی شناسایی شد. نتایج حاصله نشان میدهد که بیشترین ضریب اهمیت، مربوط به مهارتهای استنباطی با عدد(418/) میباشد و در مهارتهای استدلال قیاسی و استقرایی ضریب اهمیت صفر است. مهارتهای تفسیری بیشترین فراوانی را در کتب مربوطه با درصد(50.54%) دارد. همچنین در تدوین پرسشها براساس شاخصهای تفکر انتقادی، به روانشناسی رشد شناختی و مداومت در برنامهریزیدرسی توجهی نشدهاست.
Machine summary:
در همين راستا ١ kevin & gray ٢ Barbeltt & kennedi ٣ Critical thinking ٤ Facione ٥ somers & worthington ٦ glazer & giorgis ٧ Malek & owda ٨ kelly پژوهش هاي کيت و فرز ١(٢٠٠٥)؛ ديويس و ليساکر٢ (٢٠٠٥)؛ بنيان ، زادوريان ، هيل و مالن ٣ (٢٠١٠)؛ استونر ٤(٢٠١١)؛ و بنينگ 5 (٢٠٠٦)، نشان ميدهد که بين تفکر انتقادي و فراشناخت با موفقيت تحصيلي رابطه وجود دارد و تفکر انتقادي بر تمام روش هاي يادگيري، تواناييها و قابليت هاي يادگيرندگان تاثير ميگذارد و پيشرفت علمي آن ها را به دنبال دارد.
از اين رو پژوهش حاضر در ادامه ي پيشينه پژوهش ميباشد و براي اولين بار تمرين ها و پرسش هاي پاياني داستان ها، حکايات و بخش بخوان و بينديش کتب فارسي خوانداري سوم تا ششم ابتدايي را از لحاظ توجه به مولفه هاي تفکر انتقادي با استفاده از روش آنتروپي شانون و روش هاي آمار توصيفي مورد واکاوي قرار داده است .
همچنين در متن تمرين ها و پرسش هاي پاياني دروس ، حکايات و بخش بخوان و بينديش کتاب فارسي خوانداري سوم ابتدايي درمجموع ١٦ مولفه درباره ي تفکر انتقادي وجود دارد که از اين تعداد، بيشترين توجه به مهارت هاي استنباطي با فراواني ٩ و درصد( ٢٥%/٥٦) ميباشد و به مهارت هاي ارزشيابي، استدلال هاي قياسي و استقرايي هيچ توجهي نشده است .