Abstract:
از جمله مسائل حقوق انسان، حقوق مربوط به زنان است که شماری با تکیه به کنوانسیون رفع تبعیض از زنان، مدعی شدهاند که آموزههای حقوقی قرآن در زمینه زنان که در آیه سی و چهارم سوره نساء آمده است، تبعیض آمیز بوده و عملا در آنها مردان بر زنان برتری داده شدهاند. آنان برای اثبات مدعای خود به واگذاری مدیریت خانواده به مردان و اجازه تنبیه بدنی زنان به همسرانشان، استناد می کنند. ما برای پاسخ به آن شبهات، نخست جایگاه زن از نگاه قرآن را مورد بررسی قرار داده و اثبات کردیم که از منظر قرآن، علاوه بر آن که زن و مرد از یک نفس واحد آفریده شده اند، هر دو آن ها در توانش پیمودن مراتب عبودیت، برابرند. تنها ملاک برتری در قرآن، تقوا است و جنسیت هیچ نقش در آن ندارد. حتی برخی از زنان در قرآن اسوه همه انسان ها از جمله مردان واقع شده اند. از سوی دیگر پس از تبیین ضرورت وجود مدیر در خانواده، قیومیت در آیه، به معنای وظیفه مدیریت اقتصادی و تامین امنیت خانواده و شبیه آن دانسته شده است. ترتیب اقدامات در مقابل زن ناشزه و مفهوم ضرب در آیه، با استفاده از روایات تفسیری نیز، باعث رهانیدن شبهه یاد شده از اذهان می گردد، چرا که ضرب، پس از موعظه و بی توجهی در بستر توسط شوهر، تنها بوسیله چوب سواک صورت می پذیرد. در واقع این دستور العمل قرآن برای جلوگیری از فروپاشی بنیاد خانواده پیش بینی شده است.
Machine summary:
» پیداست که حقیقت نفس امری فراتر از جنسیت زن و مرد است و با چنین آموزهای دیگر جایی برای برتری عقلی مردان بر زنان باقی نمی ماند؛ (طباطبایی، بی تا، ج4، ص135؛ مکارم شیرازی، 1377، ج3، ص245) چنان که چنین انگارهای در روایات اهل بیت (علیهم السلام) نیز مورد تاکید قرار گرفته است؛ به عنوان نمونه در نخستین باب از اصول کافی و در نخستین روایت از آن، از امام باقر (علیه السلام) چنین آمده است: « لَمَّا خَلَقَ اللَّه الْعَقْلَ اسْتَنْطَقَه ثُمَّ قَالَ لَه أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَه أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ وعِزَّتِي وجَلَالِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْكَ ولَا أَكْمَلْتُكَ إِلَّا فِيمَنْ أُحِبُّ أَمَا إِنِّي إِيَّاكَ آمُرُ وإِيَّاكَ أَنْهَى وإِيَّاكَ أُعَاقِبُ وإِيَّاكَ أُثِيبُ» (کلینی، 1388، ج1، ص10) بر اساس این روایت که باید آن را یکی از درخشان ترین روایت در فرهنگ شیعه دانست، از عقل به عنوان محبوبترین آفریده خداوند یاد شده است که مخاطب امر و نهی الهی بوده و کیفر و پاداش بر مبنای آن انجام میگیرد.