Abstract:
در فقه و حقوق، شهادت به عنوان یکی از ادله اثبات دعوی از ارزش بالایی برخوردار است و به وسیله آن اکثر اعمال و وقایع حقوقی قابل اثبات بوده و در دعاوی کیفری و مدنی پذیرفته شده است. تکلیف شرعی و اخلاقی و اجتماعی آحاد افراد جامعه در مقابل دستگاه عدالت ایجاب مینماید که افراد در مواقع مختلفی اقدام به اداء شهادت نموده و قاضی را در راستای احقاق حق مساعدت و یاری نمایند. با شهادت شهود حقی که به آن شهادت داده شده به ذمه مشهود علیه ثابت میگردد، مگر اینکه شهود از شهادت خودشان رجوع کنند و یا کذب شهادت آنها ثابت شود. همانطور که شهادت در اثبات جرم و صدور رای تاثیرگذار
است، رجوع از آن نیز در صدور حکم تاثیر می گذارد. در واقع با رجوع فرد از شهادت در امور کیفری، قاضی با توجه به سایر ادله رای صادر میکند. با توجه به اینکه زمان رجوع از شهادت در چه مرحلهای از مراحل دادرسی اعم از قبل از صدور حکم، بعد از صدور حکم، بعد از اجرای باشد احکام مختلفی دارد. به همین علت رجوع از شهادت می تواند اهمیت زیادی در صدور احکام قضایی داشته باشد.
Machine summary:
رجوع از شهادت، نیاز به اثبات خلاف واقع بودن شهادت ندارد، بلکه کافی است شاهد مدعی گردد به جهتی از جهات مثل تطمیع، تهديد، يا اشتباه و نظائر آن شهات نادرست داده، در اين صورت دادگاه به چنان شهادتی ترتیب اثر نمیدهد و اگر بر اساس آن شهادت حکم صادر شده باشد در مرحله تجديدنظر حکم فسخ میگردد، ولی اگر حکم قطعی شده باشد به لحاظ خدشهدار بودن شهادت اعاده دادرسی قابل پذيرش نیست، فقط زيان ديده میتواند خسارتی که از شهادت کذب ديده از باب تسبیب مطالبه نمايد.
1ـ موارد رجوع از شهادت به موجب ماده 1319 قانون مدنی در صورتیکه شاهد از شهادت خود رجوع کند یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است به شهادت او ترتیب اثر داده نمیشود و اگر رجوع از شهادت قبل از صدور حکم باشد چنین شهادتی مسموع نخواهد بود دادگاه به استناد دلایل دیگر مبادرت به صدور رأي میکند.
ق، ج41، 183) برخی دیگر از فقها گفتهاند: زمانی که هر دو شاهد یا يکی از آنها از شهادت خود برگردد، برای اين رجوع چند حالت وجود دارد که يکی از آن حالات اين است که شاهد قبل از صدور حکم رجوع کرده باشد که در اين صورت به اتفاق علما حکم صادر نخواهد شد و چنین شهادتی ارزش ندارد.
(نجفی، 1363، 222) چنانچه رجوع از شهادت پس از صدور حکم و بعد از اجرای آن باشد و شهادت شهود موجب قتل یا جراحتی شود، در صورتی که شهود بگویند در شهادت خود تعمد داشتیم در صورت امکان مورد قصاص قرار میگیرند و اگر بگویند خطا کردیم از اموال آنها دیه اخذ میگردد به علت اینکه همانند شبه عمد است.