Abstract:
در دهه های اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یک بحث تخصصی و عمومی در جامعه تبدیل شده است و توجه مردم از اهداف مادی، به ماهیت زندگی در مجموعههای ناکارآمد شهری معطوف شده است آنچه در این میان واضح است، آن است که تمام مشکلات شهری یک مولفه کیفیت محیطی دارند، به عبارت دیگر بسیاری از مشکلات محیطی به سرعت به مشکلات شهری تبدیل خواهد شد. به همین دلیل در سالهای اخیر توجه به ایجاد پایداری محیطی و کیفیت محیط شهری مطلوب، کیفیت زندگی و اجتماعات سالم باعث توجه بیشتر به ابعاد کیفیتی در محیطهای شهری شده است. در این تحقیق کیفیت محیط شهری منطقه 5 شهرداری تبریز مورد سنجش قرار گرفته است. رویکرد پژوهش حاضر اکتشافی (در دو سطح توصیفی و تحلیلی) و تکنیک پیمایشی بوده است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه محلههای مورد مطالعه 380 نفر در نظر گرفته شد. با استفاده از آزمون T تک نمونه ای کیفیت محیط شهری مورد سنجش قرار گرفت و در مرحله بعد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی رگرسیون چندگانه، شاخص های تاثیرگذار بر کیفیت محیط شهری منطقه مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج آزمون T تک نمونهای نشان داد که از نظر ساکنان، کیفیت محیط شهری منطقه 5 شهردار تبریز در سطح بالایی قرار ندارد و رضایت بالایی از کیفیت محیط شهری منطقه در میان ساکنان وجود ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که در سطح ویژگیهای کالبدی– فضایی، در منطقه 5 شهرداری تبریز زیر شاخص سازمان دسترسی و راهها دارای بیشترین تاثیر (0.518=B) را بر میزان رضایت شهروندان دارا می باشد. در سطح ویژگی های کارکردی - خدماتی، زیر شاخص خدمات رفاه اجتماعی (0.531=B) دارای بیشترین تاثیر میباشند. در سطح ویژگی های محتوایی، زیر شاخص سلامت محیطی (0.680=B) و (0.627=B) بیشترین تاثیر را دارند.
In recent decades, the issue of the quality of the urban environment has become a specialized and public issue in societies, and people's attention has shifted from material goals to the nature of life in dysfunctional urban complexes. What is clear is that all urban problems are of an environmental quality component. In other words, many environmental problems will quickly turn into urban problems. For this reason, in recent years, environmental sustainability, quality of desired urban environment, quality of life, and healthy communities have paid more attention to the quality dimensions in urban environments. In this research, the quality of the urban environment in District 5 of Tabriz Municipality is assessed. The approach of the present study is exploratory (at both descriptive and analytical levels) and it avails of survey method of research. Using Cochran's formula, the sample size of the studied neighborhoods was calculated to be 380 people. Using one-sample t-test, the quality of the urban environment was measured and in the next step, using the hierarchical analysis method of multiple regression, the indicators affecting the quality of the urban environment were identified. The results of one-sample t-test showed that from the residents' point of view, the quality of the urban environment of District 5 of Tabriz Municipality is not at a high level and there is no high satisfaction with the quality of the urban environment of the region among the residents. The results of multiple regression analysis showed that at the level of physical-spatial characteristics, the indices of Access and Roads Organization have the greatest impact (B= 0.518) on the level of citizens' satisfaction. At the level of functional-service characteristics, the sub-index of social welfare services (B= 0.531) have the most impact on the citizens satisfaction. At the level of content characteristics, sub-indices of environmental health (B= 0.680) and (B = 0.627) have the greatest impact on their satisfaction.
Machine summary:
سنجش میزان رضایت مندی از کیفیت محیط شهری از دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی: منطقه ٥ شهرداری کلان شهر تبریز)، فصلنامه پژوهش های جغرافیای اقتصادی، ١(١)، ١-١٥ مقدمه از گذشته های دور محلات مسکونی شهرها به عنوان سلول های حیات شهری نقش اساسی در زندگی ساکنان آن داشته اند.
موقعیت جغرافیایی محدوده مورد مطالعه یافته ها و بحث اولویت بندی گویه های عوامل مؤثر بر کیفیت محیط منطقه ٥ شهرداری تبریز به منظور سنجش کیفیت محیط در منطقه ٥، سه زیر شاخص فضاها و بناها، دسترسی و حمل و نقل و فضاهای سبز و عمومی مربوط به شاخص کالبدی – فضایی، سه زیر شاخص خدمات رفاه اجتماعی، خدمات تجاری و خدمات تفریحی مربوط به شاخص های کارکردی – خدماتی و سه زیر شاخص سلامت محیطی، مردم و روابط اجتماعی و احساس تعلق به مکان مربوط به ویژگیهای محتوایی مورد بررسی قرار گرفت .
مشخصات آماری زیر شاخص های مورد بررسی منطقه ٥ شهرداری تبریز (ویژگی محتوایی) آماره زیر شاخص ها میانگین میانه واریانس انحراف معیار سلامت محیطی 0,49 0,24 2,71 2,73 کیفیت مردم و روابط اجتماعی 0,77 0,60 2,5 2,62 احساس تعلق به مکان 0,81 0,67 3,25 3,06 ویژگی محتوایی 0,45 0,20 2,78 2,80 سنجش میزان رضایت از کیفیت محیط جهت سنجش میزان رضایت از کیفیت محیط (که از مجموع ویژگیهای کالبدی - فضایی، ویژگیهای کارکردی - خدماتی و محتوایی ساخته شده است ) از آزمون T تک نمونه ای استفاده شده است .